03 Maatschappelijke opgaves van Sociaal Werk Sedna

Ons bereik op de maatschappelijke opgave ‘doorbreken van armoede’ is in 2023 als volgt:  

Zoals aangegeven in de voortgangsrapportage 2023 is er sprake van een toename van hulpvragen op het gebied van armoede. Deze lijn zet door in de tweede helft van 2023. In 2023 hebben we 1.159 inwoners bereikt met een hulpvraag op het gebied van armoede. Dit is aanzienlijk meer dan het geplande bereik van 843. We merken dat steeds meer mensen moeite hebben om rond te komen.

In nauwe samenwerking met diverse woningbouwcorporaties in Emmen, biedt Sociaal Werk Sedna ondersteuning aan huishoudens met (toenemende) huurachterstanden. Het doel van deze ondersteuning is te zorgen dat de schulden van inwoners niet langer toenemen en dat zij zelfredzamer worden op het gebied van financiën. Onze inspanning is erop gericht het aantal uithuiszettingen te verminderen, de noodzaak voor beschermingsbewind te beperken en een afname te realiseren van het beroep op zware (geïndiceerde) hulp- en dienstverlening. In het jaar 2023 hebben wij ondersteuning geboden aan 70 inwoners en huishoudens die te maken hadden met huurachterstanden. Sinds 2022 is de gemeente Emmen begonnen met vroegsignalering, waarbij met de betrokkenen gezocht wordt naar passende oplossingen. Indien inwoners later alsnog door de woningbouwcorporaties bij Sociaal Werk Sedna gemeld worden, is er veelal sprake van complexe problematiek waardoor onze trajecten langer duren en we intensievere begeleiding moeten bieden.

In 2023 hebben wij 659 inwoners ondersteund bij het stabiliseren, doorbreken en voorkomen van schuldenproblematiek. Specifiek hebben we individuele schuldhulpverlening geboden aan 205 inwoners en huishoudens. Daarnaast hebben we 2 inwoners ondersteund met intensieve trajecten en hebben we 70 inwoners ondersteuning geboden vanuit het buurtmaatschappelijk werk. Ook hebben we 382 inwoners ondersteund middels collectieve trajecten en bijeenkomsten, gericht op schuldhulpverlening en algemene financiële vraagstukken. Door samen in gesprek te zijn over de gevolgen van armoede en schulden is herkenning en onderlinge steun mogelijk. Het lijkt erop dat vooral de bijeenkomsten waarin we praktische tips delen goed aanslaan en mensen echt helpen.

Onze buurtwerkers hebben zich ingezet voor collectieve trajecten gericht op het bestrijden van laaggeletterdheid. Een belangrijk onderdeel hiervan zijn de praatcafés en interculturele groepen die in verschillende wijken werden georganiseerd. We zijn verheugd te zien dat er een grote belangstelling is voor onze programma's gericht op het verbeteren van taalvaardigheid. In het jaar 2023 hebben we hiermee 422 inwoners weten te bereiken. Het is bemoedigend om te constateren dat meer mensen dan verwacht deelnemen aan deze initiatieven, omdat een goede beheersing van taal kan bijdragen aan het duurzaam beter leren omgaan met de financiële administratie en gebruik van digitale voorzieningen.

Vanuit het project intergenerationele armoede is in 2023 ondersteuning geboden aan 8 huishoudens met als doel het creëren van een lange termijn perspectief om zo generatiearmoede te doorbreken.

Binnen al onze ondersteuning streven onze medewerkers actief naar het bevorderen van gelijke kansen voor kinderen en jongeren. Dit omvat het inzetten van geschikte interventies, zoals het aanvragen van fondsen die gericht zijn op het bevorderen van gelijke kansen. Daarnaast organiseren we activiteiten waar kinderen en jongeren kosteloos aan kunnen deelnemen, waardoor hun wereld wordt vergroot en zij gelijke toegang hebben tot kansen en mogelijkheden. Gezien de inhoudelijke overeenkomsten met de maatschappelijke opgave 'perspectief voor jeugdigen', wordt het bereik van het bevorderen van kansengelijkheid onder deze maatschappelijke opgave geregistreerd.

Ons bereik op de maatschappelijke opgave ‘perspectief voor jeugdigen’ is in 2023 als volgt:

We zien een grote toename van het gerealiseerde bereik op alle onderdelen van deze opgave, wat nadere toelichting behoeft. Naast onze basisopdracht heeft Sociaal Werk Sedna ook extra opdrachten gekregen voor schoolmaatschappelijk werk en jongerenwerk, gefinancierd door NPO-middelen. Het bleek echter bijna onmogelijk om op interventieniveau en dus in de registratie een onderscheid te maken tussen ons reguliere werk en het werk gefinancierd door NPO. Bijvoorbeeld, wanneer een schoolmaatschappelijk werker een kind ondersteunt, is het op dat moment niet eenvoudig vast te stellen of de oorzaak van de vraag van het kind te wijten is aan de effecten van Corona of een andere aanleiding heeft. Hierdoor is een deel van de toename in ons bereik te verklaren vanuit de extra NPO-opdrachten. Na grondige analyse schatten we dat ongeveer 25% van de onderstaande cijfers voortkomen uit de extra NPO-opdrachten.
Aan de voorkant wordt gesignaleerd dat er vaker sprake is van problematiek. Daarnaast zien we in het schoolmaatschappelijk werk een toename van de complexere problematiek, waarbij meer en langdurigere ondersteuning wordt gevraagd.

Ondersteuning SMW en JMW
In 2023 hebben we via ons schoolmaatschappelijk werk (SMW) en jeugdmaatschappelijk werk (JMW) 1.698 inwoners en gezinnen ondersteund. Onze begeleiding richt zich op het normaliseren van alledaagse opvoedproblemen en het bevorderen van de zelfredzaamheid van zowel ouders als kinderen. Zo kunnen zij op basis van eigen kracht met deze vraagstukken aan de slag en wordt indicatie alleen daar ingezet waar dit het meest passende antwoord is.

In 2023 hebben wij 66 inwoners en gezinnen ondersteund via Integrated Care. Deze aanpak biedt geïntegreerde en laagdrempelige ondersteuning op school voor kinderen en gezinnen. De kern van Integrated Care vormen twee vaste en zichtbare gezichten in de school, een intern begeleider als onderwijscoach en een maatschappelijk of sociaal werker als gezinscoach. Zij zijn de vraagbaak voor ouders, kinderen en leerkrachten als het gaat over opgroeien, opvoeden en onderwijs. Dit doen zij vanuit een gedeelde pedagogische visie die gericht is op het normaliseren van situaties. Door vroegtijdige ondersteuning te bieden, draagt Integrated Care bij aan een verminderde behoefte aan zorg. Integrated Care is in 2023 ingezet in Nieuw Amsterdam vanuit onze basisopdracht en in Emmermeer vanuit een aanvullende opdracht (sinds september 2023). Betrokken organisaties delen de wens om de filosofie van werken vanuit Integrated Care rondom het kind en gezin verder uit te bouwen. Voor 2024 heeft de gemeente Emmen aanvullende subsidie toegekend, waardoor de doelgroep kan worden uitgebreid naar kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar.

In 2023 hebben 396 jongeren deelgenomen aan activiteiten georganiseerd door Movements. Movements biedt jongeren tussen de 17 en 27 met een afstand tot de samenleving een toekomstperspectief door middel van een integrale activeringsaanpak. Deze aanpak omvat persoonlijke coaching en een wekelijkse programma, bestaande uit verschillende (vaak door jongeren zelf bedachte) activiteiten, het creatief atelier, spelletjesmiddagen en bootcamps.
Movements ondersteunt deze jongeren bij het herstellen van de regie over hun leefsituatie en het hervinden van een actieve rol in de samenleving. Ongeveer 60% van de jongeren die een individueel traject doorloopt wordt weer actief betrokken in de vorm van een werkplaats, vrijetijdsbesteding of het volgen van een opleiding. Bij een aantal van de jongeren wordt zwaardere zorg voorkomen.

In 2023 hebben wij 2.314 jongeren bereikt met onze activiteiten voor en door jongeren. Het jongerenwerk heeft tot doel om jongeren weer actief betrokken te laten voelen bij de samenleving en om hen te helpen bij het opbouwen van een sterker sociaal netwerk. Hoewel het gerealiseerde bereik hoger is dan gepland, merken we op dat de huidige inzet van Sociaal Werk Sedna niet voldoende is om in alle gebieden de basisdienstverlening te waarborgen. Signalen vanuit de politie dat er onvoldoende inzet gepleegd wordt bij het aanpakken van overlastgevende jeugd ondersteunen deze bevinding. Uit ervaring weten we dat vroegtijdig signaleren, actie ondernemen en betrokken blijven veel grotere problemen op langere termijn kunnen voorkomen. Voor de periode 2024-2027 heeft de gemeente Emmen aanvullende middelen beschikbaar gesteld. We hopen dat deze middelen op korte termijn worden toegewezen aan Sociaal Werk Sedna, zodat we beter kunnen inspelen op deze maatschappelijke opgave.

In 2023 hebben wij 27 ‘Moeders van Emmen’ ondersteund en begeleid. Het Moeders van Emmen programma is gericht op het vergroten van de kansen op een gezonde zwangerschap, een gezonde en veilige kraamperiode en een goede start voor het kind van zwangere vrouwen/gezinnen in kwetsbare situaties. Het doel is om de zelfredzaamheid van moeders bij de opvoeding van hun kinderen te vergroten, wat op lange termijn resulteert in minder behoefte aan geïndiceerde voorzieningen. In 2023 heeft Sociaal Werk Sedna een aanvullende subsidieaanvraag ingediend om het programma 'Moeders van Emmen' voort te zetten na 2023. Deze aanvraag is toegekend voor de periode 2024-2026.

We zien dat het gepland bereik ruimschoots gerealiseerd is voor alle jaardoelen in 2023:

Vrijwilligers Informatie Punt (VIP!)
Bij het VIP! kunnen inwoners en organisaties terecht als ze op zoek zijn naar vrijwilligers(werk) of vragen hebben over vrijwilligerswerk. Daarnaast geeft het VIP! informatie en advies over vrijwilligerswerk aan organisaties die (willen) werken met vrijwilligers. Ook organiseert het VIP! grotere acties om inzicht te geven in de mogelijkheden van vrijwilligerswerk. Het grote bereik van het VIP! in 2023 bestaat uit de volgende onderdelen:

Het ondersteunen van individuele mantelzorgers
In 2023 hebben wij 188 mantelzorgers ondersteund middels collectieve activiteiten om overbelasting te voorkomen en een gezond evenwicht te vinden tussen draaglast en draagkracht. Onder hen bevonden zich 55 jonge mantelzorgers.

Collectieve activiteiten gericht op individuele inwoners
In 2023 heeft Sociaal Werk Sedna 1.055 inwoners ondersteund zodat zij hun vrijwillige taak goed kunnen uitvoeren. Voorbeelden van deze diensten zijn Buurtbemiddeling, Mentor & Maatje, de formulierenbrigade, de tolkenpoule en de seniorenbezoekers.  

We zien dat het gerealiseerde bereik onder het geplande bereik ligt in 2023 voor deze maatschappelijke opgave:

In 2023 heeft Sociaal Werk Sedna 36 inwoners ondersteund door middel van psychosociale ondersteuning in het kader van Eerste Hulp bij Huiselijk geweld. Deze ondersteuning richt zich op het bewust maken van de triggers voor huiselijk geweld binnen huishoudens. Als gevolg hiervan nemen relationele problemen af en weten gezinsleden beter hoe ze moeten reageren wanneer er spanningen ontstaan.
Daarnaast hebben maatschappelijk werkers 4 nazorgtrajecten geboden met als doel het bieden van toekomstperspectief na huiselijk geweld en het voorkomen van terugval in de problematische situatie.

Wij werken samen met ketenpartners aan een integrale visie en werkwijze in het kader van Aanpak Voorkomen Escalatie. Doel van deze aanpak is om vroegtijdige ondersteuning te bieden, waardoor huiselijk geweld wordt voorkomen, escalatie van problemen wordt tegengegaan en de kans op terugval wordt verkleind. In 2023 heeft Sociaal Werk Sedna samen met de ketenpartners deelgenomen aan een sprintsessie georganiseerd door de gemeente. Momenteel doorloopt de gemeente intern een traject alvorens de Aanpak Voorkomen Escalatie geïmplementeerd zal worden in Emmen.

De pilot ‘Eerder samen signaleren’ heeft met name het gesprek op gang gebracht wat nodig is om samen te werken. In 2023 hebben twee medewerkers van Veilig Thuis de zes gebiedsteams bezocht voor een nadere kennismaking. Ze zijn, naar aanleiding van signalen van de gezinscoach, naar een basisschool geweest om nadere uitleg te geven en vragen te beantwoorden. Dit vraagt een constante afstemming door wisselingen in personeel en beperktheid qua inzet. Veilig Thuis Drenthe, de Toegang en Sociaal Werk Sedna zijn met elkaar in gesprek hoe dit duurzaam te borgen, waarbij het werken in gebiedsteam versus gemeente breed werken niet altijd helpend is.

Bij Sociaal Werk Sedna is een ervaringsdeskundige in dienst, die zich richt op het ontwikkelen van een aanpak gericht op voorlichting en preventie en mee kan naar gesprekken om vanuit haar deskundigheid aan te sluiten bij de ondersteuning.

Bij dit doel valt het behaalde bereik lager uit dan verwacht. Dit komt voornamelijk doordat buurt- en sportverenigingen geen ruimte zagen om dit aanbod op te nemen in hun activiteiten. Daarnaast bleek het nabellen van verenigingen een intensief proces te zijn, waarbij uiteindelijk slechts een minimaal aantal verenigingen daadwerkelijk de training heeft gevolgd. Verenigingen die deelgenomen hebben vonden de training waardevol, zoals in de citaten hieronder onderstreept wordt:

We zien dat het gerealiseerde bereik onder het geplande bereik ligt in 2023 voor deze maatschappelijke opgave:

In 2023 heeft ons buurtmaatschappelijk werk aan 656 inwoners individuele en collectieve ondersteuning geboden om de zelfredzaamheid op verschillende levensdomeinen te versterken, zoals geestelijke gezondheid, huiselijke relaties, financiën, huisvesting en het sociale netwerk. De er-op-af teams hebben in 2023 aan 45 inwoners ondersteuning geboden. Via Welzijn op Recept hebben we in 2023 aan 38 inwoners ondersteund. 

Vanuit het Optimaal Leven team in Emmen Oost wordt ondersteuning geboden aan 40 inwoners met Ernstige Psychiatrische Aandoeningen in 2023. Sociaal Werk Sedna is hierbij betrokken. Onze sociaal werker heeft haar eigen caseload en zij kijkt met bewoners naar mogelijkheden om mee te doen in de wijk. Hierbij kijkt ze naar het netwerk en de informele steunstructuren van de wijk. Waar mogelijk wordt de inwoner toegeleid naar een zinvolle dagbesteding, vrijwilligerswerk of betaald werk.