De basis van onze opdracht

Versterken van het gewone leven

1.1 Algemeen

Het doel van onze huidige (brede) opdracht, zoals die in 2018 is geformuleerd, is om als één professionele algemene voorziening sociaal werk, dat een breed spectrum van sociaal werk bestrijkt, voor jong en oud (‘0 tot 100’), te werken aan de eigen kracht van inwoners en hun netwerk duurzaam te versterken. Daarbij is er extra aandacht voor verbinding op wijk-/kernniveau. In dit hoofdstuk verantwoorden we deze opdracht door middel van tellen en vertellen. Tenzij anders vermeld, betreffen de data die wij in dit hoofdstuk laten zien de periode januari 2023 t/m december 2023. Jaarlijks rapporteren we op onderstaande onderdelen:

Ondersteuning organiseren in kwetsbare situaties;
Preventieve inzet op krachtige wijken;
Vrijwillige inzet en mantelzorgondersteuning;
Een beweging van individueel naar collectief;
Methodische aanpak: netwerkversterkend, gebiedsgericht, outreachend;
Verantwoorde aanpak: data en registraties op orde.

Indicatoren: Ondersteuning in kwetsbare situaties in 2023

individuele trajecten

615 trajecten

in behandeling

leun en steuncontacten

53 leun en steuncontacten

in behandeling

informatie en advies

399 korte en eenvoudige vragen

beantwoord

preventieve inzet op krachtige wijken

6 aandachts-gebieden

vrijwillige inzet

2278 inwoners

ondersteund door onze 219 vrijwilligers van de Tolkenpool, Rechtswinkel, Ta(a)lent!, Taalpunt, Mantelzorg, In eigen Hand, Lotgenotengroepen, 75+ Huisbezoeken, Buurtbemiddeling en de Formulierenbrigade

van individueel naar collectief

645 collectieve bijeenkomsten

Tabel 1: Onze focuspunten t.a.v. de basisopdracht in 2023

Onderdeel	Doel	Status
Bieden van ondersteuning in kwetsbare situaties	Op basis van lokale trends, signalen en thema’s die we tegenkomen in informatie- en adviesvragen en individuele ondersteuning kiezen we de richting van onze inzet. Ook besluiten we welke interventies kunnen worden afgebouwd. In 2023 hebben we aandacht voor het datagedreven werken en het vertalen van opvallende signalen naar concrete interventies.	Naar aanleiding van individuele vragen en signalen zijn er in 2023 verschillende collectieve activiteiten opgezet. Een voorbeeld hiervan is de doorontwikkeling van de lotgenotengroep Verder Zonder Jou (rouw en verlies) en de Zoo-Vaardigtraining (weerbaarheid). Via cursussen zoals ‘Grip op je geld’ en deelname aan het project Gewoon Besparen spelen we in op de grote hoeveelheid individuele vragen rondom financiën.
Preventieve inzet op krachtige wijken en kernen	Op basis van lokale trends, signalen en thema’s die we tegenkomen in informatie & adviesvragen en individuele ondersteuning stellen we jaarlijks vast welke wijken onze aandacht hebben.	Er zijn zes gebieden aangewezen die extra de aandacht krijgen. Zie wijken en inzet, paragraaf 1.2.
Ondersteunen van vrijwillige inzet en mantelzorg	Op basis van vraag en aanbod bepalen we welke focus gelegd wordt in de ondersteuning van vrijwilligers, organisaties en mantelzorgers. In 2023 bestendigen we wat er in het mantelzorgnetwerk en het vrijwilligerswerk is opgebouwd.	Ter versterking van de vrijwillige inzet is in 2023 een coördinator voor het VIP! aangetrokken. Zie paragraaf 1.3.
Steenwijkerlands Sport- en beweegakkoord	De buurtwerkers sport geven uitvoering aan de afspraken voor 2023 in het sportakkoord en leggen verbindingen met de andere activiteiten van Sociaal Werk De Kop. In 2023 bestendigen we wat er in de samenwerking intern zowel als extern is opgebouwd.	Met ingang van 2023 is er een nieuw Lokaal Sportakkoord met nieuw geformuleerde doelstellingen. Samen met Sportservice Zwolle wordt hier uitvoering aan gegeven. Zie voor meer informatie de jaarrapportage van het Lokaal Sportakkoord over 2023.
Extra projecten	Coördinatie Steunouder (pilot tot en met 31 december 2023)	5 succesvolle matches, 1 match succesvol afgerond, 15 steunouders geworven en 18 steunouders aangemeld.
	Coördinatie vrijwilligers Oekraïense vluchtelingen (tijdelijk)	De inzet vanuit Sociaal Werk De Kop is inmiddels afgerond.
	Schoolmaatschappelijk werk op drie basisscholen (mei 2023 – december 2023)	De pilot is in mei 2023 van start gegaan. Vanuit de pilot zijn 70 casussen opgepakt. Gebleken is dat intern begeleiders (IB) schoolmaatschappelijk werkers, jeugdverpleegkundigen en jeugdconsulenten casuïstiek kunnen bespreken zonder drempels. Er vindt vraagverheldering plaats met een passende interventie als gevolg. Daarnaast wordt ingezet op een laagdrempelige samenwerking met ouders.
	Huisbezoeken 75+ (pilot)	De 13 vrijwilligers hebben 130 75-plussers in het pilotgebied bezocht. De laatste bezoeken vinden in juni 2024 plaats. Het levert veel signalen op, een uitrol van de pilot volgt in 2024.
	Individueel jongerenwerk (tijdelijk op basis van NPO)	Vanuit de NPO gelden wordt ingezet op achterstanden die bij de jeugd zijn ontstaan n.a.v. de coronacrisis. We zien dat we de jeugd in onze collectieven hiervoor slecht bereiken. Daarom is vanuit de NPO gelden ingezet op zichtbaarheid in het buitengebied. Door deze extra inzet zijn meerdere nieuwe initiatieven voor jongeren opgestart. Hierbij kun je denken aan jongerenparticipatie en structureel jongerenwerk op het voortgezet onderwijs. Hierdoor is de samenwerking en de zichtbaarheid op scholen versterkt en toegenomen. Door inzet van verschillende collectieven zijn meerdere jongeren/ groepen bereikt en in beeld.
	Vertrouwenscontactpersoon sportverenigingen (VCP)	Sportverenigingen kunnen gebruik maken van onze twee vertrouwenscontactpersonen. Hiervoor zijn twee maatschappelijk werkers geschoold. Verenigingen maken inmiddels gebruik van dit aanbod.
	Bemiddeling vrijwilligers crisisopvang Giethoorn en Oldemarkt (tijdelijk)	De inzet van buurtwerk bevorderde het draagvlak bij buurtbewoners rondom de crisisopvang en leverde vrijwilligers op. De bemiddeling in Giethoorn is afgerond in januari 2023 en in Oldemarkt in april 2023. Een lijst met vrijwilligers is overgedragen aan beide locaties.
	Impacter (Maatschappelijke diensttijd, vanuit ZonMW)	In 2023 zijn er vanuit Impacter 41 jongeren betrokken bij het project (hiermee voldoen we aan de projectdoelstellingen). Zij hebben daarmee gewerkt aan hun eigen talenten en ontwikkeling.

1.2 Hulp en ondersteuning voor alle inwoners (individuele ondersteuning)

Onze individuele ondersteuning verdelen we in onze rapportage in drie vormen:

Informatie en advies: relatief eenvoudige vragen die in de meeste gevallen na één contactmoment beantwoord kunnen worden;
Leun en steuncontacten: hulpvragen die om minder frequente ondersteuning vragen en waarbij de inwoner ‘een steuntje in de rug’ nodig heeft;
Individuele trajecten: meer (complexe) hulpvragen die om procesmatige ondersteuning vragen.

Figuur 1: Aantal nieuw opgestarte casussen per kwartaal

In figuur 1 laten we per ondersteuningsvorm het aantal nieuw opgestarte casussen per kwartaal zien over de jaren 2021, 2022 en 2023. Na een lichte dip eind 2022 en begin 2023, zien we in de laatste helft van 2023 het aantal individuele trajecten weer stijgen. Een verklaring hiervoor is de verbreding van onze opdracht en daarmee ook de uitbreiding van FTE’s. Een voorbeeld hiervan is het schoolmaatschappelijk werk waarbij veel kinderen en ouders bereikt worden. Figuur 1 laat daarnaast een afname zien van de leun- en steuncontacten en informatie- en adviesaanvragen. De afname van de leun- en steuncontacten wordt veroorzaakt doordat medewerkers steeds zorgvuldiger rapporteren en daardoor langdurige (inactieve) casussen eerder afsluiten.

Kwartaal	info en advies	individuele trajecten	leun en steun trajecten
2020, Q1	228	99	26
2020, Q2	417	68	25
2020, Q3	233	71	26
2020, Q4	206	74	18
2021, Q1	279	92	7
2021, Q2	225	121	1
2021, Q3	252	101	12
2021, Q4	173	120	4
2022, Q1	111	122	9
2022, Q2	132	108	4
2022, Q3	96	81	0
2022, Q4	83	102	3
2023, Q1	96	93	8
2023, Q2	100	103	3
2023, Q3	95	141	5
2023, Q4	69	149	2

Figuur 2: gemiddelde aantallen opgestarte casussen, per maand

Figuur 2 laat zien dat het gemiddeld aantal opgestarte individuele trajecten per maand over het jaar 2023 opvallend hoger ligt dan het gemiddelde over de periode 2018 t/m 2023. Voor de andere twee individuele ondersteuningsvormen geldt het omgekeerde. Hier is het belangrijk om aan te geven dat individuele trajecten aanzienlijk tijdsintensiever zijn dan de andere twee ondersteuningsvormen.

	gemiddeld 2023	gemiddeld 2018-2023
individuele trajecten	40,5	33,9
leun en steun trajecten	1,5	6,6
informatie en advies	30,0	63,7

“Ik heb een manier gevonden om rond schuldgevoel heen te leven: het is er en mag er zijn.”

Auteur: Deelnemer Lotgenotengroep 'Verder zonder jou'

Figuur 3: leeftijdsopbouw individuele ondersteuning

Binnen onze individuele ondersteuning bereiken we met name jongvolwassenen. Bij deze doelgroep zien we veel financiële problemen, relatieproblematiek, opvoedvragen en vragen rondom geestelijke gezondheid. Dit beeld komt overeen met voorgaande perioden. Het aantal inwoners onder de 15 is laag, doordat kinderen over het algemeen onder de ouders gerapporteerd worden. Ten opzichte van 2022 is de ondersteuning aan jeugd onder de 18 gelijk gebleven en de ondersteuning aan inwoners ouder dan 55 gedaald. Aan inwoners ouder dan 75+ hebben we in 2023 preventieve ingezet geboden via de 75+ gesprekken en Grip en Glans. Een eventueel verband tussen deze collectieve inzet op ouderen en op het aantal individuele hulpvragen vanuit deze doelgroep is goed om komend jaar te blijven volgen.

Leeftijdscategorie	Casussen behandeld
0 - 5 jaar	9
5 - 15 jaar	63
15 - 25 jaar	108
25- 35 jaar	123
35 - 45 jaar	153
45 - 55 jaar	131
55 - 65 jaar	75
65 - 75 jaar	80
75 - 85 jaar	58
85+	20

Je komt hierdoor makkelijker in gesprek met andere jongeren. Je hoeft niet op elkaar af te stappen. Gezelligheid. Fijn, om zo toch wat te bewegen. Je leert elkaar op een andere manier kennen.

Auteur: Jongere over de groep 'Walk en Talk'

Figuur 4: Top 5 ZRM hoofddomeinen individuele trajecten

Met behulp van de zelfredzaamheid-matrix (ZRM) brengen wij de hulpvraag en de mate van zelfredzaamheid op verschillende domeinen (leefgebieden) van de klant in kaart. Figuur 4 laat zien op welke vijf hoofddomeinen de individuele trajecten in het afgelopen jaar het vaakst waren gebaseerd. Nieuw in 2023 is dat niet langer het domein financiën op de eerste plek staat, maar het domein geestelijke gezondheid. Zoals in het jaarverslag al is aangegeven zien we in de praktijk dat een ondersteuningsvraag op het gebied van geestelijke gezondheid vaak samen gaat met een hulpvraag op een ander domein. Het schoolmaatschappelijk werk heeft veel nieuwe casuïstiek en daarmee een nieuwe doelgroep opgeleverd. Het gaat hier om zowel jeugd als diens ouders. Vaak hebben de vragen binnen het schoolmaatschappelijk werk betrekking op geestelijke gezondheid. Te denken aan de nasleep van corona, eenzaamheid en de overgang van BO naar VO. Naast het scholmaatschappelijk werk, ziet ook het jongerenwerk veel jongeren die te maken hebben met mentale problematiek. Op het gebied van geestelijke gezondheid en financiën is groepsaanbod ontwikkeld zoals de assertiviteitstrainingen, de Rouw en verlies groep, budgetcursussen, Ik word 18, het Geldloket, de Formulierenbrigade en In Eigen hand. Bij een groot deel van deze collectieve ondersteuning worden vrijwilligers ingezet. Vergeleken met 2022 is het domein sociaal-emotionele ondersteuning nieuw in de top 5. Dit domein wordt vaak ingevuld bij opvoedvragen.

ZRM Hoofddomein	Casussen behandeld
Geestelijke gezondheid	211
Financien	209
Huiselijke relaties	104
Huisvesting	85
Sociaal-emotionele ondersteuning	54

Tabel 2: ZRM domeinen leun en steun en informatie en advies

Ook bij de leun- en steuncontacten en de informatie- en adviesaanvragen wordt het domein ingevuld waar een hulpvraag betrekking op heeft. Tabel 2 geeft dit weer. Bij zowel de leun- en steuncontacten als de informatie- en adviesaanvragen hebben een meerderheid van de vragen betrekking op het domein financiën.

Positie	Informatie en advies	Positie	leun en steuncontacten
1	Financiën (113)	1	Financiën (27)
2	Geestelijke gezondheid (30)	2	Geestelijke gezondheid (11)
3	Huisvesting (23)	3	Sociaal netwerk (9)
4	Huiselijke relaties (21)	4	Tijdsbesteding (6)
5	Maatschappelijke participatie (10), Instrumentele ADL (10) en sociaal netwerk (10)	5	Huiselijke relaties (4) en Huisvesting (4)

Laaggeletterdheid en financiën

Vragen rondom het invullen van formulieren of over brieven van instanties worden onder het domein financiën gerapporteerd. Laaggeletterdheid en/of een migratieachtergrond kan hier een rol spelen. Onze medewerkers zijn getraind in het signaleren van laaggeletterdheid en kunnen in ons registratiesysteem aangeven wanneer een inwoner (wellicht) moeite heeft met lezen en schrijven. In het eerste halfjaar van 2023 hadden medewerkers bij 22 casussen een vermoeden van laaggeletterdheid. Deze zijn verwezen naar het Taalpunt. De NT1 groep wordt nog weinig gesignaleerd en verwezen.

Figuur 5: Groei in zelfredzaamheid

De ZRM (5-puntenschaal) vullen wij aan het begin en aan het einde van elk individueel traject in, waarbij 1 staat voor ‘niet zelfredzaam’ en 5 voor ‘volledig zelfredzaam’. Hierdoor kunnen we de groei van een inwoner op verschillende domeinen van de ZRM monitoren. In figuur 5 tonen we de groei op de vijf domeinen waarbij zowel een begin- als eindmeting het vaakst heeft plaatsgevonden. Op de domeinen huisvesting en sociaal netwerk wordt de grootste groei op zelfredzaamheid doorgemaakt. Onze inzet op huisvesting betreft voornamelijk het informeren, samenwerking en verwijzing van en naar de woningbouw.

Op de zes ZRM hoofddomeinen met de meest ingevulde start- en eindmetingen

ZRM Hoofddomein	ZRM groei afgesloten
Huisvesting	0,73
Sociaal netwerk	0,67
Financien	0,53
Huiselijke relaties	0,51
Geestelijke gezondheid	0,34
Sociaal-emotionele ondersteuning	0,24

Tabel 3: Verwijzingen

Tabel 3 biedt een overzicht van de gestarte casussen dat door de verschillende afdelingen van de gemeente en andere netwerkpartners naar Sociaal Werk De Kop is verwezen. Daarnaast tonen we het aantal afgesloten casussen dat door Sociaal Werk De Kop is doorverwezen naar verschillende afdelingen van de gemeente en andere netwerkpartners. We kiezen voor een verwijzing wanneer blijkt dat onze dienstverlening niet toereikend is of niet aansluit bij de hulpvraag van de inwoner. De verwijzingen hebben we naast die van 2022 gezet. Doordat de Voorzieningenwijzer sinds 2023 door meerdere partijen wordt uitgevoerd, zijn er opvallend minder verwijzingen vanuit de Voorzieningenwijzer in 2023. Wat betreft andere verwijzers merken we zowel in de praktijk als in de aantallen dat we steeds meer verwijzingen vanuit De Toegang ontvangen. Onder de ketenpartners is Dimence een van de belangrijkste verwijzers voor ondersteuningsvragen op het gebied van geestelijke gezondheid.

Doorverwezen naar Sociaal Werk De Kop door	Casussen opgestart 2022	Casussen opgestart 2023
Voorzieningenwijzer	97	51
Ketenpartner (incl. professionele instantie)	39	37
De Toegang	37	46
Gemeente - Overig	34	26
Huisarts/POH	15	12
BO en VO	30	39
Veilig Thuis	-	4
GGD	-	5
Overige	24	17

Doorverwezen vanuit Sociaal Werk De Kop naar	casussen afgesloten 2022	casussen afgesloten 2023
De Voorzieningenwijzer	26	-
Ketenpartner (incl. professionele instantie)	72	42
De Toegang	22	22
Gemeente - Overig	19	10
Huisarts/POH	19	9
Schuldhulpverlening	5	4
Veilig Thuis	-	1
Formulierenbrigade	4
Overig	4	19

Storytelling lotgenotengroep Verder Zonder Jou (rouw en verlies)

Na drie maanden komt de lotgenotengroep ‘Verder zonder jou’ weer bijeen. Vandaag komen we bij elkaar om te horen hoe het met iedereen gaat. Wat heeft iedereen meegemaakt? Een deelnemer vertelde dat hij, geïnspireerd door een andere deelnemer, weer voor het eerst is gaan kamperen. Het was een moeilijke, maar positieve ervaring geworden. Hij was alleen op vakantie, maar heeft nieuwe contacten opgedaan op de camping. Een ander verteld dat ze met haar vriendinnen weer durft te praten over haar overleden man. Ze verteld: “Ik heb hier weer mijn woorden teruggevonden in hoe ik over hem wil en kan praten.” Twee andere deelnemers vertellen dat ze samen op pad zijn geweest om een geschikte auto te kopen voor één van hen. Ze zijn uiteindelijk vrienden geworden. “Verdriet en gemis zal er altijd zijn en blijven, maar het is iets meer verweven in het leven dat ik nu heb aan te gaan. Ik heb goede handvatten gekregen, lieve mensen ontmoet die mij begrijpen en naar mij wilden luisteren. En wie had ooit gedacht dat ik in deze groep een mooie vriendschap zou vinden?”

Mijn collega en ik sluiten even later voor de laatste keer de deur van het kooklokaal. Nou ja, laatste keer… Over een paar weken start er weer een nieuwe groep!

Door: maatschappelijk werker van Sociaal Werk De Kop

1.3 Preventieve inzet op krachtige wijken (collectieve ondersteuning)

Met ingang van 2022 is, onder andere met de gebiedscoördinatoren van de gemeente, Wetland Wonen, Woonconcept en de Politie, een eerste start gemaakt om als gebiedsteam gezamenlijk, op locatie, in wijken en dorpen aanwezig te zijn. De Boa’s van de gemeente zijn sinds 2023 ook onderdeel van de gebiedsteams. Door vanuit verschillende disciplines aan te sluiten bij lokale inloopmomenten en de straat op te gaan, kunnen signalen gezamenlijk worden opgepakt en zijn we zichtbaar voor inwoners. Vanuit de praktijk blijkt het belang om vanuit dezelfde visie gebiedsgericht te werken, ter bevordering van de resultaatgerichtheid en draagvlak onder de betrokken partijen. We merken dat de gebiedsteams steeds meer vorm krijgen. In deze paragraaf lichten we twee voorbeelden van effectief samenwerken in gebiedsteams toe.

Tabel 4: Inzet per aandachtsgebied

Op basis van lokale trends, signalen en thema’s die we tegenkomen binnen de individuele ondersteuning, stellen we jaarlijks vast welke wijken extra onze aandacht verdienen. In tabel 4 is te zien welke gebieden dit in 2023 waren.

Gebied	Inzet	Voortgang
Vollenhove	In de Cartouwe en Engelse Bos zijn we in samenwerking met een bewonersgroep uit de wijk bezig met het organiseren van activiteiten ter bevordering van de sociale cohesie. Samen met de gemeente, Wetland Wonen en de bewoners wordt er uitvoering gegeven aan de verbetering van de leefomgeving door bewonersinitiatieven te ondersteunen.	In Cartouwe zijn er verschillende inspraakavonden georganiseerd. Naar aanleiding daarvan is gebleken dat er veel speelt in de wijk en dat dit om inzet van de ABCD methode vraagt. De methode helpt ons om bij het organiseren van activiteiten in deze wijk. Zo kunnen wij op structurele wijze de juiste/belangrijke stappen zetten.
Steenwijkerwold	Ondersteuning proces dorpsvisie 2020-2030. Intensief contact met inwoners in de Kerkwoerthe.	Vanuit het buurtwerk is ondersteuning geboden bij de coördinatiegroep en de werkgroep ‘’Omzien naar elkaar’’. In de Kerkwoerthe is een straatactie vanuit geWOON besparen georganiseerd. Dit werd positief ontvangen en veel inwoners zijn hiermee bereikt. Buurtwerk sport gaat, samen met de lokale gebiedscoördinator, ondersteunen bij de (ontwikkeling van) speeltuinen in Steenwijkerwold.
Sint Jansklooster	Investeren in contact met jongeren zodat zij meer betrokken zijn bij de ontwikkeling en uitvoering van het beleid ten aanzien van de oudejaarshuisjes en brommer rijden.	Het buurtwerk is aangesloten bij het gesprek met de gemeente en jongeren over de oudejaarshuisjes. Tijdens de opbouw van de oudejaarshuisjes in 2023 is zowel het buurtwerk als het jongerenwerk aanwezig, om zo elkaars kennis en kunde te benutten.
Giethoorn	Ontwikkelen en afronding van toolkit ABCD methode.	De toolkit is in oktober beschikbaar gesteld voor onder andere Sociaal Werk De Kop. Binnen Sociaal Werk De Kop is inmiddels de beschikbare kennis en ervaring uit de toolkit benut bij zowel het buurtwerk als het jongerenwerk. In Giethoorn wordt de inzet vanuit de ABCD methode gecontinueerd.
Oldemarkt	Meer betrokkenheid bij herinrichting centrum.	Het Marktplein in Oldemarkt is vernieuwd. Buurtwerk is in Oldemarkt betrokken, waarbij de focus ligt op de (jeugd) overlast in het centrum.
Blokzijl	Meer betrokkenheid bij ondersteuning stadsvisie.	Het buurtwerk heeft meegedacht bij twee werksessies met inwoners t.a.v. de stadsvisie. Het buurtwerk wordt op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. De gemeente is samen met Plaatselijk Belang verder gegaan met het beschrijven van de stadsvisie. Waar nodig wordt buurtwerk betrokken.

Storytelling: De meerwaarde van de gebiedsteams

In een van de gebiedsteams ontvangen we twee dorpsbewoners. Zij delen hun zorgen over een inwoner uit de buurt. Ze vertellen dat deze buurvrouw al lange tijd mentale problemen heeft en dit erger lijkt te worden. De twee melders hebben goed contact met hun dorpsgenoot, maar ze besloten toch hun zorgen in het gebiedsteam te uiten. Ook omdat hun dorpsgenoot al langere tijd op de wachtlijst staat bij een zorgaanbieder. Het gebiedsteam maakt in overleg met het echtpaar een melding bij team VIA (Vangnet, Informatie en Advies). Vervolgens wordt mijn collega maatschappelijk werk via de bereikbaarheidsdienst gebeld door team VIA met de vraag wie er betrokken is geweest vanuit Sociaal Werk De Kop. Deze vraagt komt vervolgens bij het buurtwerk terecht. Samen met VIA zoekt het buurtwerk contact op met de betreffende inwoner. Team VIA richt zich op het vinden van passende hulp voor de mentale problematiek. Het buurtwerk richt zich op het samen met de inwoner vinden van passende dagbesteding in de buurt.

Buurtwerker: ‘We praten over het dorp waarin ze woont en wat ze zoal doet. Ik geef haar informatie over de activiteiten die er zijn en nodig haar uit voor een wekelijkse beweeggroep in het dorp.’

De week erop is ze direct aanwezig bij de beweeggroep en besluit op reguliere basis aan te sluiten. Ook is ze inmiddels in behandeling bij een passende zorgpartij. Het buurtwerk houdt contact met de inwoner via de beweeggroep en de andere activiteiten die er zijn in het dorp.

Deze kaart laat per gebied zien hoeveel inwoners in 2023 een individuele ondersteuning hebben ontvangen van Sociaal Werk De Kop. Hierbij geldt hoe donkerder de kleur, hoe groter het (absolute) aantal inwoners met een individuele hulpvraag. Verreweg de meeste individuele ondersteuning bieden wij in de stad Steenwijk. Daarna volgt de plaatsen Vollenhove en Giethoorn. In tabel 5 hebben we de plaatsen ingedeeld conform de Gebiedsteam indeling conform de gemeente.

Gebiedsteam Vollenhove

We hebben als gebiedsteam Vollenhove de basis gelegd voor het samenwerken op locatie. Ik zie de meerwaarde van het regelmatig samenwerken zeker in. We leggen de agenda's naast elkaar en kunnen meteen kortsluiten waarbij we gezamenlijk aansluiten. Verder ontwikkelen we de acties om zichtbaarder te zijn in de kernen van waaruit we werken. Dit doen we door onder andere op buitenlocaties in de wijk aanwezig te zijn en wijkwandelingen uit te voeren. De lijnen zijn op deze manier kort. Naar elkaar toe maar ook richting de inwoner kan snel worden gehandeld. – Buurtwerk

Tabel 5: Individuele ondersteuning per gebiedsteam

Wijken / dorpen	Aantal Inwoners
Steenwijk West, Onna, Zuidveen e.o.	171
Steenwijk Oostermeenthe, Woldmeenthe en Nieuwe Gagels e.o.	127
Steenwijk De Gagels, Paddenpoel en Kornputkwartier	87
Steenwijk De Beitel, Clingenborgh en Oostwijken	78
Vollenhove e.o.	76
Steenwijk Torenland, Steenwijkerdiep en centrum	66
Giethoorn	42
Steenwijkerwold e.o.	41
Blokzijl	24
Oldemarkt e.o.	24
Tuk	20
Willemsoord e.o.	17
Scheerwolde e.o.	17
Sint Jansklooster e.o.	16
Kuinre e.o.	12
Wanneperveen	10
Belt-Schutsloot	3
Casussen buiten de gemeente*	15
Overige buitengebieden / verspreide huizen	28
Locatie onbekend*	380

*Dit betreffen voornamelijk casussen vanuit het schoolmaatschappelijk werk
*Dit betreffen grotendeels informatie en adviescasussen, hier is het invullen van het adres niet verplicht

Een nieuwe inwoner in de Perelaar had speciaal haar werk omgezet om hierbij aanwezig te zijn. Ze heeft nieuwe mensen leren kennen en wil wel iets betekenen in de Perelaar. Bijvoorbeeld een keer samen eten organiseren. We hebben contactgegevens uitgewisseld.

Auteur: Buurtwerker Over de buurttafel in de Perelaar

Collectieve ondersteuning

Trajecten

126 collectieve trajecten in 2023

Dit waren er in 2022: 71

Bijeenkomsten

645 bijeenkomsten in 2023

Dit waren er in 2022: 340

Deelnemers

4218 deelnemers in 2023

Dit waren er in 2022: 2987

Inmiddels zijn onze collectieve trajecten handmatig overgezet naar een nieuwe applicatie binnen ons registratiesysteem. Het doel hiervan is om uiteindelijk de (door inwoners ervaren) impact van onze collectieve trajecten beter in kaart te brengen. Voorafgaand aan de overstap naar deze applicatie zijn al onze collectieve trajecten herzien en opgeschoond. Hierdoor zagen we in 2022 een dip in het aantal collectieve trajecten. Inmiddels zien we dat het aantal collectieve trajecten weer terugkomt op het oude niveau.

Figuur 6: Gemiddelde score op items impactmeting

48 inwoners hebben een enquête ingevuld t.a.v. een collectieve activiteit die zij hebben gevolgd. Bij 15 activiteiten zijn 1 of meer enquêtes ingevuld. Dit betreffen:

Pimp your power, assertiviteitstraining (8x)
Cultuurlab (7x)
Eetcafé jongerenwerk (6x)
Lotgenotengroep Verder zonder jou (5x)
Zoo-vaardig, weerbaarheidstraining (5x)
Houd je geld veilig, herken Fraude! (3x)
Jongeren in beweging Vollenhove april-juni 2023 (5x)
Buurttafel de Perelaar (2x)
Dag van de mantelzorg (1x)
Financieel gezond (1x)
Gebiedsteam Blokzijl (1x)
In Eigen Hand- Vrijwilligersbijeenkomst + intervisie (1x)
Koffiedrinken Perelaar (1x)
Koffiedrinken Vierhoek (1x)
Overleg Volleybal verenigingen (1x)

In figuur 6 is te zien dat inwoners over het algemeen tevreden zijn over de collectieve activiteiten. De indicator ‘erkend voelen’ scoort het hoogst. Met name het kwijt kunnen van je verhaal wordt gewaardeerd door inwoners.

KPI	Gemiddelde score
Klanttevredenheid	8,74
Erkend voelen	8,71
Participatie	8,48
Zelfredzaamheid	8,29
Lichamelijke gezondheid	8,17
Activering	8,04
Inbedding	7,93
Opgelucht voelen	7,85
Netwerkversterking	7,65
Verbonden voelen	7,56

Tabel 6: Aantal collectieve trajecten, bijeenkomsten en deelnemers

Tabel 6 laat per categorie collectief het aantal trajecten, bijeenkomsten en deelnemers in 2023 zien. Onder de categorie Buurtwerk Sport vallen bijvoorbeeld de Nationale Sportweek, vakantie- sportactiviteiten en de fittesten. Onder de lokale inlopen vallen onder andere de koffiemomenten in de buurten en dorpen en onder de weerbaarheidstrainingen valt de Assertiviteitstraining voor volwassenen en Zoo-Vaardig voor jeugd.

Rijlabels	Aantal collectieve trajecten	Aantal Bijeenkomsten	Aantal Deelnemers*
Buurtwerk en presentiewerk	17	27	142
Buurtwerk Sport	15	45	1062
Doelgroepcafés, lotgenoten, mantelzorg en ouderenwerk	10	22	504
Financiën / armoede	8	49	574
Gebiedsteam	15	65	177
Jongerenwerk	30	271	855
Lokale inlopen en steunpunten	10	61	648
Ondersteuning vrijwilligers en sociale activering	7	22	53
Wandelgroepen	3	18	111
Weerbaarheidstraining	11	65	92
Eindtotaal	126	645	4218

*Het gaat hier om niet unieke inwoners. Sommige inwoners kunnen aan meerdere activiteiten deelnemen.

De weerbaarheidstraining Zoo-Vaardig hebben we samen met onze collega's binnen Tintengroep ontwikkeld. Zo brengen we kennis en ervaring t.a.v. weerbaarheid samen tot één training.

Het lukt mijn kind nu al beter om te zeggen wat hij nodig heeft op een bepaald moment.

Auteur: Ouder over de training Zoo-Vaardig

1.4 Ondersteunen van vrijwillige inzet en mantelzorg

In 2023 is ingezet op het versterken van de bestaande ondersteuning voor vrijwilligers en mantelzorgers. Ons doel daarbij is het lokaal organiseren van deze ondersteuning door vrijwilligers en het aan laten sluiten bij lokale inloopmomenten. In tabel 7 is een overzicht te vinden van onze diensten waar wij vrijwilligers voor inzetten. Vanuit Sociaal Werk De Kop worden deze vrijwilligers ondersteund en/of gefaciliteerd. Waar mogelijk zoeken we de samenwerking op en vindt er verwijzing naar elkaar plaats. Onze interne vrijwilligers zijn onmisbaar en laten we graag onze waardering zien. Daarom zijn 34 vrijwilligers in de zomer beloond met een geslaagde dag op het water in de Weerribben en hebben 33 vrijwilligers genoten van een eindejaarsdiner. Bij beide waarderingen is gebruik gemaakt van de diensten van lokale ondernemers.

Tabel 7: Vrijwillige inzet

Dienst	Aantal vrijwilligers	Aantal inwoners ondersteund
Formulierenbrigade	8	85
Rechtswinkel	8	819
Mantelzorgnetwerk	10	20
Lotgenoten groepen	5	100
Ta(A)lent!	13	792
Taalpunt	84	280
75+ huisbezoeken	13	130
VIP!	1	zie aantallen vip!
Tolkenpool	10	12
In Eigen Hand	19	13
Buurtbemiddeling	7	27
Impacter*	41	n.b.
Totaal	219	2278

*de ondersteunde inwoners bij de lotgenotengroepen betreft een schatting
*9 kinderen, afkomstig van twee verschillende basisscholen staan op de wachtlijst
* Naast Impacter, maakt het jongerenwerk ook binnen Kopje Cultuur, De Jongeren Adviesraad en het reguliere jongerenwerk gebruik van vrijwillige inzet door jongeren.

Onze ervaringen delen wij als buurtbemiddelaars regelmatig met elkaar. Zo leren wij veel van elkaar. Met de trainingen die wij regelmatig krijgen, ontwikkelen we onze professionaliteit als buurtbemiddelaar. Iets wat je weer kunt gebruiken in de gesprekken met inwoners. Prachtig is het om mensen op deze manier te helpen, maar ook om jezelf hiermee te blijven ontwikkelen. Ik kan het iedereen dan ook aanbevelen die op dit vlak interesses heeft!

Auteur: Vrijwilliger Buurtbemiddelaar

Het VIP!

In maart 2023 is de VIP! coördinator aangesteld om de activiteiten van het VIP! te versterken. Een onderdeel daarvan is de ondersteuning van verenigingen en organisaties. De VIP!-coördinator doet dit in samenwerking met de cultuurmakelaar en de sportcoaches. De VIP!-coördinator is in 2023 opgeleid als bestuurscoach. Met als doel om bestuurders en commissies van (sport, culturele of sociale) verenigingen te ondersteunen bij verschillende vraagstukken en het ontwikkelen van visie en beleid. Daarnaast is vanuit het VIP! geïnvesteerd in de samenwerking met de afdeling participatie van de gemeente. Het VIP! heeft in september samen met Stichting Present een vrijwilligersmarkt georganiseerd. Dertig organisaties deden mee en er zijn veel contacten gelegd met potentiele vrijwilligers. En ook bij het goedbezochte werkfestival, de dag van de nieuwe inwoners, de prijsuitreiking van de Overijsselse Vrijwilligers en andere netwerkbijeenkomsten is het VIP! bij inwoners op de kaart gezet. Wekelijks houdt het VIP! meerdere matching-gesprekken. We zien dat door de juiste matches tussen inwoner en organisatie, mensen hun talenten benutten, structuur krijgen, het sociale netwerk versterkt wordt en een zinvolle dagbesteding krijgen.

Tabel 8: VIP! in aantallen

Aantal ingeschreven organisaties	In totaal 132 organisaties in bestand, waarvan 10 nieuw ingeschreven organisaties
Aantal ingeschreven vrijwilligers	In totaal 425 vrijwilligers in bestand, waarvan 90 nieuw ingeschreven vrijwilligers
Aantal vrijwilligers bemiddeld (geslaagde matches)	95
Aantal vrijwilligers voorgesteld aan de organisaties	115

*De aantallen van het VIP! betreffen schattingen.

Dankzij de pilot 75+ huisbezoeken hebben 13 vrijwilligers inmiddels 130 75-plussers in het pilotgebied bezocht. Zo krijgen we een beeld van signalen en ontwikkelingen binnen deze doelgroep en weten zij óók ons te vinden.

Mantelzorg

Het thema mantelzorg is belegd bij onze interne mantelzorgcoördinator (28 uur). Ook in 2023 is zij samen met collega's onverminderd doorgegaan met het op de kaart zetten van het thema mantelzorg bij inwoners en onze netwerkpartners. Dit is nodig want mantelzorgers zien al snel hun zorgtaken als vanzelfsprekend, waardoor overbelasting kan ontstaan. We bieden daarom mantelzorgers informatie en advies, een luisterend oor en emotionele ondersteuning. Dit kan telefonisch of de mantelzorgcoördinator komt op huisbezoek. Onze ondersteuning aan mantelzorgers doen we net als bij al onze andere diensten vanuit het gedachtegoed Positieve Gezondheid. We gaan ervan uit dat mantelzorgers veerkracht hebben en versterken dit. We streven ernaar mantelzorgers proactief te benaderen, met als doel signalen van overbelasting en behoeften op te halen. Een voorbeeld hiervan is de succesvolle ‘Vergeet-mij-nietjes’ actie in september tijdens de Wereld Alzheimer Dag. Deze actie is samen met de Dementheek opgezet. Tijdens deze actie zijn meer dan drieduizend haakwerkjes gemaakt om aandacht te vragen voor inwoners met dementie, hun familie en mantelzorgers. Met als doel om het thema bespreekbaar te maken en inwoners de weg naar ondersteuning helpen te vinden.

Ook dit jaar hebben we onze grote waardering aan de mantelzorgers in Steenwijkerland kenbaar gemaakt door speciaal voor hen een evenement te organiseren; De Dag van de Mantelzorg. Dit evenement op 8 november in de De Meenthe stond in het teken van elkaar ontmoeten, informatie en advies (de zorgmarkt), veerkracht (de oplaadbrigade) en vermaak (muziek). In totaal trok deze dag 100 netwerkpartners en 250 mantelzorgers. En ook de jonge mantelzorgers zijn in november in het zonnetje gezet met een creatieve en sportieve dag. Naast deze dag hebben we in 2023 nog vier andere groepsactiviteiten georganiseerd voor jonge mantelzorgers:

Een striptekenworkshop voor jonge mantelzorgers tijdens KopjeCultuur, verzorgd door de Kunstbende;
25 mantelzorgers vanuit Steenwijkerland gingen samen met ruim 300 andere jonge mantelzorgers uit de provincie Overijssel mee naar Outdoor Ommen. Met hulp vanuit het jongerenwerk en het VIP! vanuit Sociaal Werk De Kop en de welzijnsorganisaties vanuit andere deelnemende gemeenten hebben we er een geweldige dag van gemaakt;
In maart hebben jonge mantelzorgers tijdens de afvalspeurtocht, Steenwijk een stukje schoner gemaakt. Met flink wat volle afvalzakken terug ontvingen zij hiervoor vanuit Infopunt Duurzaam Doen veel (natuur)educatie en waardering;
Een gezellige creatieve middag voor jonge mantelzorgers in de basisschoolleeftijd, 'Creatief en Cupcakes'. In samenwerking met het VIP.

Afgelopen zomer was er een leuke fotoshoot vanuit Sociaal Werk De Kop, waar ook een jonge mantelzorger aan meedeed. De impact van opgroeien in een gezin met zorg voor jonge mantelzorgers is soms groter dan je in de gaten hebt, daarom vinden we het vanuit ons Mantelzorgnetwerk heel belangrijk om hier aandacht voor te hebben. - Mantelzorg coördinator

Mantelzorg in 2023

Ruim 1100 mantelzorgers in beeld, waarvan
- 120 jonge mantelzorgers
- 125 nieuw aangemelde mantelzorgers
5 bijeenkomsten voor jonge mantelzorgers, waarmee we per keer tussen de
- 10 en 30 jonge mantelzorgers per bijeenkomst bereiken.
10 mantelzorgvrijwilligers
115 organisaties zijn aangesloten bij het Mantelzorgnetwerk Steenwijkerland

Storytelling mantelzorg

Vanuit Sociaal Werk De Kop hebben we ruim 1100 mantelzorgers in beeld. Een van deze mantelzorgers is Jitske, die al geruime tijd voor haar vader zorgt. Na een ongelukkige val in de tuin loopt Jitske twee botbreuken op, waardoor ze tijdelijk niet in staat is om de nodige zorg voor haar vader te bieden. Vanuit het buurtwerk wordt zowel praktische als sociaal-emotionele ondersteuning geboden aan zowel de dochter (mantelzorger) als de vader. Waar nodig worden ze doorverwezen naar onze netwerkpartners. Bij casuïstiek rondom mantelzorg passen we vaak het spinnenweb van Positieve Gezondheid toe. Dit leidt vaak tot een positief en verhelderend gesprek. Ook bij Jitske en haar vader maakt het spinnenweb de situatie op verschillende leefgebieden mooi zichtbaar. Herstel is hard werken, maar wanneer je elke dag een stapje vooruit zet, voelt dat erg goed. Alle hulptroepen die zich voor vader en dochter hebben aangediend, hebben het sociale netwerk doen groeien. Het is prachtig om te zien hoe dit ook weer invloed heeft op het mentale welbevinden. Beide gaven aan dat de situatie op dit vlak sterk is verbeterd.

1.5 Sport en Bewegen

Wij werken doelmatig en themagericht aan het Steenwijkerlands Sport- en Beweegakkoord. Intern werken we op basis van signalen en kennis op verschillende leefgebieden samen met buurtwerk en maatschappelijk werk. Onze teamcoaches bieden, in afstemming met de gemeente en SportService Zwolle, coördinatie op het behalen van doelstellingen van het akkoord en zorgen voor onderlinge verbinding tussen de verschillende taakvelden. Het buurtwerk sport van Sociaal Werk De Kop richt zich met name op vitaal ouder worden (o.a. Max Vitaal), Bewegen In de Openbare Ruimte, Sjors Sportief, verenigingsondersteuning, het opzetten van nieuw sportaanbod, het de sport- en cultuurfondsen, Jongeren in Beweging, de fietslessen, Motorisch Remedial Teaching (MRT), sporten voor nieuwkomers en individuele vragen van inwoners op gebied van sport en bewegen. Het buurtwerk sport zet in de volle breedte in op het thema ‘inclusief sporten’. Het buurtwerk sport bereikt daarnaast veel inwoners via de vele sportgerelateerde evenementen die zij organiseren, waaronder de activiteiten in de schoolvakanties en de Nationale Sportweek (1000 bezoekers). Zie voor meer informatie de jaarrapportage van het Lokaal Sportakkoord over 2023.

Storytelling BW-sport

Twee jongemannen hebben zich aangemeld voor de groep ‘Jongeren in Beweging’. De één is via de gemeente bij de groep terecht gekomen en de ander via onze advertentie op Facebook.

Beide zijn recent verhuisd vanuit elders in het land naar Steenwijk. Ze hebben nog een beperkt sociaal netwerk in de buurt en geen werk of opleiding. Beiden zijn geïnteresseerd in sporten en op zoek naar een manier om letterlijk weer in beweging te komen. Na een intakegesprek bleek Jongeren in Beweging een mooie kans te zijn om stappen vooruit te zetten.

Zoals wel vaker bij dit project, begonnen de jongeren niet op dezelfde dag met het sporttraject maar zaten er een aantal weken tussen. Hierdoor was een verschil in de oefeningen die ze deden. Na de eerste weken van wennen aan de sportschool en het verkennen van de oefeningen, kwam hier verandering in. De schema’s werden gelijk getrokken en er kon samen gesport worden. Naast elkaar op de loopband of crosstrainer ontstonden al snel gesprekken. Ook tussen de krachtoefeningen door was er tijd voor een praatje. Het sporten schepte een band. Beide jongeren boekten vooruitgang in het sporten en hadden er veel plezier in.

Ter afronding van het project werd samen met de jongemannen het project geëvalueerd. Voor de hen betekende dit een einde van een fijne periode, maar vooral ook het begin van meer zelfstandigheid binnen én buiten de sportschool. Met meer motivatie, perspectief op het gebied van werk én met een mooie vriendschap gaan ze allebei verder aan de slag met hun toekomst.

Door middel van sport brengen we inwoners letterlijk en figuurlijk in beweging

Aan de slag met het GALA!

Naast het Lokaal Sportakkoord werkt het buurtwerk sport ook aan de doelstellingen vanuit het Gezond en Actief Leefakkoord (GALA). Een voorbeeld hiervan zijn de fittesten in Oldemarkt en Steenwijk, waarbij bij elke deelnemer ook een Valrisicotest is afgenomen. De gegevens die uit deze testen voortkomen, worden gebruikt als input voor de gerichte acties vanuit het GALA. Bij een laag of matig risico kan doorverwijzing naar passend sport- en beweegaanbod plaatsvinden. Bij een hoog valrisico zal doorverwijzing naar een effectief bewezen valpreventiecursus op zijn plaats zijn. Ook heeft elke deelnemer het spinnenweb vanuit Positieve Gezondheid ingevuld, en dit werd mede met de uitslagen van de testen en de wensen van de deelnemers gebruikt om het adviesgesprek vorm te geven.