Innovatie in de mienskip
De gemeente staat voor een aantal belangrijke maatschappelijke opgaven, zoals kansengelijkheid vergroten, bestaanszekerheid bieden en gezond samenleven versterken. Als sociaal werkorganisatie hebben we een belangrijke rol te vervullen. Dit vraagt om flexibel op veranderingen in te kunnen spelen en pro-actief in te zetten op ontwikkeling van interventies die aansluiten op dat wat in De Fryske Marren speelt.
De thema's die in 2023 speelden (en doorlopen in 2024) raken aan deze maatschappelijke opgaven. In De Fryske Marren hebben we te maken met vraagstukken op het gebied van armoede en sociale uitsluiting, vergrijzing, toename van zorggebruik met daarbij hoge wachtlijsten in de zorg (dit geldt voor zowel Jeugd, Wmo, WLZ als ZVW). In antwoord hierop hebben we met de gemeente en onze samenwerkingspartners in de zorg gekeken wat er nodig is om minder of minder intensieve geïndiceerde zorg in te hoeven zetten. Een deel van het antwoord zit in preventieve interventies als stoppen met roken, het versterken van de sociale basis en ontwikkeling van laagdrempelige inloopvoorzieningen. Dit laatste past ook bij de doelstellingen uit de landelijk akkoorden IZA en GALA/SPUK. Om te kunnen voorzien in een dekkend netwerk van laagdrempelige inloopvoorzieningen, hebben we onder de naam "Thuiskamers" een projectplan opgesteld. Dit plan rollen we in 2024 uit.
De gemeente De Fryske Marren is in 2023 gestart met de resultaatgerichte inkoop WMO. Dit vraagt van de zorgaanbieders om alle hulpvragen van inwoners/klanten niet alleen met zorg te beantwoorden, maar ook te kijken naar wat er vanuit de omgeving zelf ingezet kan worden. Denk hierbij aan inwonersinitiatieven, inloopvoorzieningen en sportverenigingen. Wij worden door de gemeente gezien als de spin in het web om dit in samenwerking met de zorgorganisaties vorm te geven. In 2023 hebben we daar gezamenlijk een eerste aanzet in gegeven, hieruit zijn verschillende ontwikkelgroepen ontstaan. Dit krijgt in 2024 een vervolg.
De Thuiskamers voorzien in een behoefte van de verschillende zorgorganisaties voor alternatieve vormen van dicht bij de inwoner zelf georganiseerde dagbesteding. Bovendien zouden zij graag gebruik kunnen maken van een welzijnscoach om met de klant te inventariseren wat aansluit bij zijn of haar wensen om om te kunnen gaan met ziekte of beperking en wat er in de woonomgeving aanwezig is om hieraan tegemoet te komen. Dit concept sluit aan bij onze werkwijze van Welzijn op Recept, maar dan in samenwerking met de zorgorganisaties.
In dit hoofdstuk worden een aantal ontwikkelingen die in 2023 tot stand zijn gekomen uitgelicht. Klik hier voor een totaaloverzicht van de ontwikkelingen op deze thema's.
Buurtwerker Rookvrij Leven
Roken veroorzaakt veel gezondheidsproblemen en steeds meer mensen zien dit in. De afgelopen jaren zijn veel mensen gestopt, maar het aandeel mensen met een lage sociaaleconomische positie dat rookt, is al jaren stabiel rond de 26%. Onder hoogopgeleiden is dat 15%. Voor mensen met een lage sociaaleconomische positie is een andere aanpak nodig dan bij hoogopgeleiden. Dit komt doordat hun gezondheidsproblemen ‘stapelen’ en samenhangen met sociale problemen, zoals werkloosheid, schulden of slechte huisvesting. Door een integrale lokale aanpak komen de buurtwerkers beter in contact met deze doelgroep. Daarnaast zijn buurtwerkers al bekend in de omgeving, dit zorgt ervoor dat er op een laagdrempelige manier contact gezocht kan worden met de inwoners.
In december 2022 is het project 'In gesprek over roken' gestart, met als doel het realiseren van een rookvrije generatie in het jaar 2040. In samenwerking met de GGD zetten de buurtwerkers zich in om inwoners van Lemmer te bereiken en te mobiliseren om te stoppen met roken. Het project richt zich op het opzetten van een nieuwe aanpak voor het stoppen met roken in Lemmer. Hoewel sommige huisartspraktijken persoonlijke en telefonische begeleiding bieden omtrent stoppen met roken, is er momenteel geen groepsbegeleiding beschikbaar in Lemmer en omgeving. Dit terwijl groepsbegeleiding waardevol kan zijn omdat het stoppers ondersteuning biedt, hen motiveert en inspireert, en kan leiden tot nieuwe sociale contacten en een zinvollere dag invulling.
Subdoelstellingen omvatten het versterken van de niet-roken sociale norm, het verbeteren van de toeleiding tot stoppen met roken, en het bieden van passende stoppen met roken zorg. Activiteiten omvatten onder meer overleg met ketenpartners, het identificeren van rookvrije omgevingen, en het gebruik van lokale rolmodellen en campagnes om bewustwording te vergroten.
Een specifieke focus ligt op het mobiliseren van inwoners en het organiseren van activiteiten voor groepen die stoppen met roken. Buurtwerkers spelen hierin een cruciale rol door roken bespreekbaar te maken, inwoners te mobiliseren voor bijeenkomsten over roken en stoppen met roken, en hen te begeleiden naar stoppen met roken zorg. De aanpak erkent dat mensen met een lage sociaaleconomische positie vaak een andere benadering nodig hebben dan hoogopgeleiden vanwege hun complexe gezondheids- en sociale problemen. Door een integrale lokale aanpak, waarbij buurtwerkers een vertrouwde rol spelen, kan effectiever contact worden gelegd met deze doelgroep.
Het programma duurt drie jaar, waarbij de focus ligt op bewustwording creëren, contact leggen met inwoners en ervaringen delen. Activiteiten omvatten onder meer het promoten van rookvrije speeltuinen en het betrekken van lokale professionals zoals huisartsen, tandartsen en fysiotherapeuten bij het bespreken van roken en stoppen met roken. Het uiteindelijke doel is het helpen van rokers om te stoppen en het stimuleren van open gesprekken over roken in de gemeenschap. Dit zal worden geëvalueerd aan het einde van het programma, waarbij een themabijeenkomst georganiseerd wordt om verdere acties te bespreken op basis van de opgedane inzichten.
Wat hebben we bereikt in 2023?
In 2023 is er een buurtonderzoek uitgevoerd. Tijdens dit onderzoek zijn de buurtwerkers huis-aan-huis gegaan om met inwoners in gesprek te gaan. De informatie die tijdens de gesprekken is opgehaald zijn input voor de pijlers voor het vervolg. Er zijn rond de 40 gesprekken gevoerd. Ook is er ingezet op Stoptober. Door met inwoners in gesprek te gaan is kenbaar gemaakt dat mensen gratis hulp kunnen krijgen bij het stoppen met roken. Daarnaast is er een inloopmoment georganiseerd bij de bibliotheek om met inwoners in gesprek te gaan over roken.
De buurtwerkers hebben de samenwerking gezocht met de fysiotherapiepraktijk in Lemmer. Tijdens de openingstijden van de fysiotherapiepraktijk, zaten de buurtwerkers in de wachtkamer om op een laagdrempelige manier het gesprek aan te gaan. De fysiotherapeuten zorgden ervoor dat de patiënten wisten dat wij er zaten en de fysiotherapeuten sloten zelf ook geregeld aan bij dit inloopmoment. Hierdoor voelde het voor de inwoners vertrouwd en konden de buurtwerkers mooie gesprekken voeren met de mensen die in de wachtkamer kwamen. Dit is zo’n succes geweest, dat dit concept nu ook bij andere fysiotherapiepraktijken wordt uitgevoerd.
De afgelopen jaren zie je onder de jeugd een enorme toename van vapen. Daarom is het besluit genomen om de jeugd te informeren over de gevaren van roken en vapen. Een jongerenwerker van Sociaal Werk De Kear heeft in samenwerking met de huisarts een presentatie gegeven op het Zuyderzee College.
De buurtwerkers hebben zich ingezet voor rookvrij omgevingen. Zo is Results Gym in 2023 een rookvrije sportschool geworden en worden er bij Prokino gesprekken gevoerd om een rookvrije organisatie te worden. Daarnaast is er gebruik gemaakt van de contacten bij de scholen, om ook bij docenten en ouders het gesprek over roken te normaliseren.
Avonturenclub
In samenwerking met het Leger des Heils, Vluchtelingenwerk en Sociaal Wijkteam Jeugd is de avonturenclub in Joure doorontwikkeld. De Avonturenclub speelt in op essentiële behoeften, waarbij de nadruk ligt op het voorzien in sociale en emotionele behoeften, het stimuleren van persoonlijke groei en het versterken van de gemeenschap.
De Avonturenclub voorziet in de groeiende behoefte aan een laagdrempelige, vrij toegankelijke en inclusieve activiteit. Het initiatief fungeert als een plek waar kinderen samenkomen, zich verbonden voelen en elkaar ondersteunen. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar individuele behoeften, maar ook naar bredere maatschappelijke vraagstukken zoals eenzaamheid, armoede en sociale uitsluiting.
Wat heeft de Avonturenclub (voor kinderen (7-11 jaar) opgeleverd:
Persoonlijke Ontwikkeling: Deelname aan de avonturenclub draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door het stimuleren van zelfvertrouwen, samenwerking en probleemoplossende vaardigheden.
Lokale sociale netwerken: Kinderen bouwen lokale sociale netwerken op door deel te nemen aan de Avonturenclub. Dit verbetert hun sociale vaardigheden en verbindt hen met leeftijdsgenoten.
Vroegtijdige signalering: De Avonturenclub fungeert als een vroegtijdig signaleringssysteem, waarbij eventuele behoeften aan ondersteuning opgemerkt kunnen worden zonder dat er direct een indicatie nodig is.
Ouders/Verzorgers: Ouders ervaren een verbeterd contact en hebben onderling contact. Doordat de Avonturenclub een platform biedt voor informele interactie en betrokkenheid wordt er veel kennis onderling uitgewisseld.
Financiële problematiek: Ouders met financiële problemen kunnen profiteren van de Avonturenclub als een kosteneffectieve manier om hun kinderen deel te laten nemen aan waardevolle activiteiten zonder extra financiële last.
Minder inzet van (jeugd)hulp en maatwerkvoorzieningen: Door deelname aan de Avonturenclub kunnen bepaalde maatwerkvoorzieningen en intensieve jeugdhulp verminderd worden, aangezien de positieve invloeden van de activiteit kunnen bijdragen aan het verminderen van individuele ondersteuningsbehoeften.
Betere leerresultaten: De positieve effecten van de avonturenclub op persoonlijke ontwikkeling en sociale vaardigheden kunnen indirect leiden tot betere leerresultaten bij deelnemende kinderen. Verbeterd zelfvertrouwen en samenwerkingsvaardigheden kunnen bijdragen aan een positieve houding ten opzichte van leren.
Deelnemer uitgelicht
Reem, een 11-jarige leerling van de Wumkesskoalle, maakt al deel uit van de Avonturenclub sinds de start ervan. Haar jongere zusje Mesgana sluit zich ook wekelijks aan bij de activiteit.
De vriendschap tussen Reem en Alya begon al in groep 3 en wordt verder versterkt door hun gezamenlijke deelname aan de wekelijkse Avonturenclubbijeenkomsten. Deze buitenschoolse activiteit dient niet alleen als een bron van vermaak, maar verrijkt ook hun vriendschap, aangezien ze ook klasgenoten zijn.
Voor Reem is de Avonturenclub een afleiding van de verveling, die haar vaak na schooltijd overvalt. Hoewel ze gewoonlijk na school met Alya afspreekt, dreigt verveling als Alya niet beschikbaar is. De Avonturenclub biedt een oplossing voor dit probleem, waar Reem niet alleen Alya, maar ook andere kinderen ontmoet. Hoewel deze nieuwe vriendschappen vooral binnen de muren van de Avonturenclub blijven, opent deze activiteit toch de deur naar andere activiteiten.
Dankzij de Avonturenclub komt Reem in aanraking met andere buitenschoolse bezigheden, zoals het Gamecafé, die speciaal onder de aandacht worden gebracht. Zo fungeert de Avonturenclub niet alleen als een plek om verveling te voorkomen en vriendschappen te verdiepen, maar ook als een brug naar andere activiteiten en sociale mogelijkheden.
Inwonersparticipatie 2.0
In 2023 zijn we gestart met om met verschillende samenwerkingspartners bij elkaar te komen om te brainstormen over de toekomst van Lemmer. Leefbaarheid, wonen, welzijn en zorg bundelen daarmee de krachten en betrekken inwoners om mee te denken en te participeren in deze thema’s. Aangezien Lemmer als grote kern geen Plaatselijk Belang of Dorpsbelang heeft, worden inwoners met verschillende bijeenkomsten uitgenodigd om mee te denken over de toekomst van Lemmer.
Er zijn in 2023 twee bijeenkomsten geweest. Positieve gezondheid staat hierin centraal. In die bijeenkomsten zijn door inwoners zes thema’s aangedragen. Er waren verschillende acties die snel te realiseren waren en thema’s die langer aandacht vragen. Inwoners zijn over de ontwikkelingen op de hoogte gehouden middels een nieuwsbrief. Inwoners hebben ook de naam ‘Onbelemmerd Foarút’ aangedragen, onder welke naam nu verder gecommuniceerd wordt. De werkgroep van samenwerkingspartners komt nog drie keer per jaar samen.
Uit de bijeenkomsten is bijvoorbeeld naar voren gekomen om de krachten van de verschillende buurthuizen en wijkverenigingen te bundelen. Daarom is ‘buurthuis2.0’ bedacht. Wellicht ligt hierin een antwoord op de vraag waarom Lemmer geen plaatselijk belang heeft. Dit is als nieuw collectief gestart in 2024.
