02 Bevorderen participatie

Onderstaande grafiek geeft het aantal ondersteuningstrajecten aan kwetsbare groepen weer, onderverdeeld naar hoofddomeinen. Het betreft inwoners die of als sleutelfiguur dienen, of waar een aantal gesprekken mee gevoerd worden voordat iemand verbonden kan worden aan een kwetsbare groep inwoners. Het laat zien dat maatschappelijke participatie tot de top 5 van hoofddomeinen[1] behoort. Er zijn 75 individuele trajecten behandeld. In ruim 15% van de trajecten is er gericht op maatschappelijke participatie[2]  inzet gepleegd.

[1] ‘Hoofddomein’ betekent dat er gericht op deze domeinen inzet is gepleegd door de sociaal werkers. 

[2] “Zelfredzaamheid met betrekking tot maatschappelijke participatie gaat over de mate waarin de persoon deel neemt aan maatschappelijke, gestructureerde activiteiten en organisaties. Het betreft zowel de deelname van de persoon als de aanwezigheid van bevorderende of belemmerende externe factoren (bijvoorbeeld transport, tijd, kinderopvang e.d.). Deelname aan elke vorm van georganiseerde activiteit zoals een sportclub, een vereniging, (school-)comité, religieuze organisaties, en steun- of adviesgroepen wordt als maatschappelijke participatie beschouwd. (…)”

Afgelopen jaar hebben 134 activiteiten plaatsgevonden die gericht zijn op het bevorderen van participatie. Het betreft hier in totaal 365 bijeenkomsten en meer dan 2500 deelnames. De grafiek laat zien dat de meeste inzet was op de doelstellingen ‘inwoners hebben betekenisvolle sociale contacten’ en ‘inwoners zetten zich in voor de samenleving en elkaar’.

In het afgelopen jaar zijn vrijwilligersorganisaties ondersteund, begeleid en/of gefaciliteerd. Er zijn met name veel activiteiten die zich richten op de doelstelling ‘inwoners zetten zich in voor de samenleving en voor elkaar’. Ook activiteiten op de doelen ‘inwoners ervaren geen beperkingen in de mate waarin ze kunnen deelnemen aan het maatschappelijk verkeer’ en ‘inwoners hebben betekenisvolle contacten’ komen vaak voor.

Samen actief is een project waarin mensen met een lange afstand tot de arbeidsmarkt letterlijk in beweging worden gebracht. Het is een beweeg- en coaching programma waarin een gezonde leefstijl en persoonlijke ontwikkeling gecombineerd worden. Het programma is bedoeld voor mensen die een inkomen hebben op uitkeringsniveau, niet in de gelegenheid zijn om actief te bewegen, graag meer sociale contacten willen opbouwen of activiteiten buitenshuis zoeken met als doel het versterken van zelfredzaamheid, participatie en sociale contacten.

De medewerkers van Sociaal Werk De Kear hebben kennis van de algemeen toegankelijke voorzieningen en inwonersinitiatieven in dorpen en kernen binnen de gemeente. Een vrijwilliger die een inwoner begeleidt naar sociale activiteiten kan net dat steuntje in de rug zijn om contacten in het dorp op te bouwen en zich minder eenzaam te voelen.

Het afgelopen jaar hebben 25 collectieve activiteiten plaatsgevonden die gericht zijn op het bevorderen van zelfredzaamheid. In totaal betrof dit ruim 300 bijeenkomsten en meer dan 2000 deelnames. De grafiek laat zien dat de inzet hierbij in de meeste gevallen gericht was op de doelstellingen ‘inwoners hebben betekenisvolle sociale contacten’ en ‘inwoners zetten zich in voor de samenleving en elkaar’.

In de gemeente De Fryske Marren ervaart een deel van de bevolking (22%) beperkingen op het terrein van financiën, dit is een toename van 2% ten opzichte van vorig jaar (Burgerpeiling 2022). In veel contacten met inwoners die hulp vragen ziet Sociaal Werk De Kear dat armoede en sociale uitsluiting een grote rol spelen in hun leven. Het afgelopen jaar is er 173 keer informatie en advies gegeven over financiën, dit is minder vaak dan in 2020.

Het sociaal wijkteam pakt de individuele ondersteuning op dit gebied op. Aansluitend op de gemeentelijke Kadernota Foarút, van armoede naar integraal kansenbeleid in De Fryske Marren, richt Sociaal Werk De Kear zich vooral preventief op collectieve voorzieningen. Het valt echter wel op dat veel vragen van een individueel karakter door de sociale wijkteams naar Sociaal Werk De Kear worden doorgestuurd.

Met voorlichting en advies wordt op mogelijkheden van fondsen en ondersteunende instanties gewezen. Regelhulp biedt hulp bij sociaaljuridische of financiële vragen en bij het begrijpen en invullen van formulieren. Vrijwillige medewerkers adviseren over regelingen en voorzieningen met betrekking tot sociale zekerheid. Zo proberen ze inwoners te ondersteunen om het volgende keer, waar mogelijk, zelf te kunnen. Tijdens de lockdown kon er door Regelhulp alleen ondersteuning worden geboden op afspraak. Vragen waar regelhulp geen ondersteuning in biedt zoals vragen over belasting, bewindvoering werden doorverwezen naar het sociaal wijkteam.

Sociaal werk De Kear richt zich op gezondheidsbevordering in wijken met gezondheidsachterstanden (lage SES) (bv activiteiten rondom bewegen, voeding en ontmoeten). Gezondheidsinterventies die goed aansluiten bij de belevingswereld van mensen met een lage SES. Van mensen met een lage SES weten we dat zij vaker te maken hebben met weinig geld, schulden en/of armoede. Geldzorgen, stress en gezondheid hangen met elkaar samen. Leven met weinig geld veroorzaakt, door de veelheid van problemen en zorgen, chronische stress. Chronische stress heeft een negatieve invloed op iemands gezondheid. Daarnaast ontbreekt het mensen aan ‘mentale bandbreedte’ om eigen regie te nemen om met een gezonde leefstijl aan de slag te gaan.

Dit vraagt om een gerichte aanpak (de Gezonde Wijk Aanpak). In de aanpak ligt de nadruk op een brede benadering van Gezondheid: Positieve Gezondheid. Het gaat over meer dan niet ziek zijn. Een brede blik op gezondheid waarbij het nemen van de eigen regie door inwoners een centrale rol speelt. Belangrijk én uitgangpunt is dat er intensief wordt samengewerkt met inwoners. Deze lokale aanpak (individueel en collectief) baseert zich op de 6 pijlers van Positieve Gezondheid.

Sociaal Werk De Kear zet buurtwerkers sport en cultuur in om inwoners te verbinden aan sportverenigingen en culturele organisaties en - activiteiten. Het gaat hierbij allang niet meer alleen om sport en cultuur. Maar ook om bijvoorbeeld bewegen, met elkaar werken aan je gezondheid, actief zijn en samen een kopje koffie drinken. De buurtwerkers sport en cultuur van Sociaal Werk De Kear stimuleren inwoners van de gemeente De Fryske Marren om te bewegen en gezond te leven of deel te nemen aan culturele activiteiten. Dit gebeurt onder meer door samen met inwoners, clubs en verenigingen sport- en beweegactiviteiten te organiseren voor iedereen van 0 tot 100 jaar. De buurtwerkers sport en cultuur werken voor diverse doelgroepen, hun rol verschilt van doorverwijzer, organisator, verbinder of aanjager.

Onderzoeken wijzen uit dat buurtsportcoaches die zich hiermee bezighouden relevant zijn voor de eerstelijnszorg. De inzet van buurtwerkers sport als schakel en verbinder in de wijk tussen sport- en beweegaanbod en eerstelijns zorg is een belangrijke succesfactor in de doorstroom van mensen met een gezondheidsrisico van zorg naar regulier sport- en beweegaanbod. [1]

[1] Kenniscentrum Sport. Wat werkt? Doorstroom van zorg naar regulier sport- en beweegaanbod verbeteren. 2016

Sociaal Werk De Kear werkt op verschillende manieren samen met partners in het veld. Samen met formele en informele partners in de gemeente levert Sociaal Werk De Kear een belangrijke bijdrage aan het bevorderen van participatie van de kwetsbare inwoners van de gemeente De Fryske Marren.