01 Bevorderen zelfredzaamheid

Niet iedereen kan voor hulp en ondersteuning terugvallen op zijn of haar sociale netwerk. Inwoners kunnen voor vragen met betrekking tot uitbreiding of versterking het sociaal netwerk terecht bij Sociaal Werk De Kear. 54% van de individuele trajecten bij Sociaal Werk De Kear betreffen vragen met betrekking tot het sociaal netwerk. In aantallen is er sprake van een absolute stijging ten opzichte van vorig jaar. Dit geeft aan dat inwoners Sociaal Werk De Kear goed weten te vinden voor deze vragen.

Sociaal Werk De Kear draagt op deze wijze bij aan de ontwikkeling dat inwoners in de gemeente De Fryske Marren in toenemende mate terug (kunnen) vallen op familie, vrienden en kennissen voor hulp en ondersteuning. Een effectieve aanpak hiervoor is Sociale Netwerk Versterking en die wordt, zowel op collectief als individueel niveau, ingezet als methode om de zelfredzaamheid van inwoners te vergroten. De sociaal werker brengt de eigen mogelijkheden van de inwoner in kaart en maakt ze bespreekbaar. De vragen die centraal staan bij het inzetten van de sociale omgeving en het versterken van zelfredzaamheid en het sociale netwerk zijn: Wat kunt u zelf doen? Welke mensen in uw omgeving kunnen betrokken worden bij de oplossing? Is inzet van een vrijwilliger mogelijk? Wat kan de sociaal werker aanvullend aan advies of begeleiding bieden?

Sociaal Werk De Kear werkt in Sint Nyk samen met het lokale hulpinitiatief Wolweze Sint Nyk aan de sociale netwerk versterking. De sociale samenhang bleek er minimaal. Met de input van de postkaartenactie ontstonden er nieuwe inwonersinitiatieven en inwoners boden aan om elkaar te helpen.

Er is sprake van een toenemende behoefte aan sociale netwerk versterking. Sociaal Werk De Kear ontwikkelt een nieuwe methode ‘sociale netwerken versterken in de buurt’ waarin actief inwoners met een vraag gekoppeld worden aan iemand in de buurt die wel wil helpen. Op die manier wordt de buurt van binnenuit versterkt en ontstaan duurzame contacten in het versterken van het netwerk.  Deze aanpak zal in 2022 worden geëvalueerd.

In de gemeente De Fryske Marren kan ongeveer 70% van de inwoners terugvallen op de familie voor zorg en hulp en 55% op vrienden en kennissen. Dit is een kleine afname ten opzichte van 2020. Er is wel een kleine stijging van het percentage dat kan terugvallen op mensen in de buurt. En dit is  terug te zien in het percentage inwoners dat burenhulp geeft. 64% heeft het afgelopen jaar hulp aan de buren gegeven. 

In 2021 hebben 114 collectieve activiteiten plaatsgevonden die gericht zijn op jongeren. In totaal ging het om 240 bijeenkomsten. De inzet is vooral gericht op de doelen “bevorderen participatie ‘en ‘bevorderen zelfredzaamheid. Deze zijn specifiek op kinderen en jongeren gericht, er zijn ook activiteiten die voor alle leeftijden zijn. Hieronder gaan we op specifieke onderdelen hiervan verder in.

De buurtwerker-jongerenwerker werkt vindplaatsgericht ten aanzien van jongeren: hij of zij is vooral op pad zonder directe afspraken en zoekt de plaatsen op waar kinderen, jongeren en hun ouders zijn. Dit is bijvoorbeeld op scholen en sportclubs, maar ook op sociale media of op plekken waar sprake is van overlast. Outreachend werken zorgt ervoor dat jongerenwerkers makkelijker te benaderen zijn en dat het contact laagdrempelig is. Jongeren geven aan behoefte te hebben aan activiteiten. Sociaal Werk De Kear onderzoekt met de jeugd aan welke activiteiten behoefte is en welke locatie daarvoor het meest geschikt is. Het is niet gezegd dat de huidige locaties het meest geschikt zijn.

Vanuit het project Impacter onderzoekt Sociaal Werk De Kear samen met jongeren van 14 - 27 jaar waar hun passies en talenten liggen en welke organisatie perfect bij hen aansluit, een plek waar ze kunnen groeien. Sociaal Werk De Kear heeft hiervoor 2 jongerencoaches aangenomen die zich hier specifiek op richten. De ervaring leert dat door hen rechtstreeks te verbinden met de jongerenwerkers er meer jongeren betrokken kunnen worden.

Sociaal Werk De Kear neemt deel aan het structureel overleg Jongeren Op Straat (JOS). JOS gaat in op de jongeren die daadwerkelijk overlast veroorzaken. JOS is een aanpak waarin wordt gekozen voor een integrale benadering van overlastproblematiek die wordt veroorzaakt door (groepen) jongeren. De kerndeelnemers in de aanpak zijn de gemeente, politie, sociaal wijkteam en de jongerenwerkers. De aanpak is erop gericht dat buurtbewoners die hinder ondervinden van groepen jongeren dit samen proberen op te lossen met ondersteuning van de buurtwerker en externe partners. Sociaal Werk De Kear heeft meegewerkt in de totstandkoming van het jeugdketenbeleid door mee te denken en mee te helpen in het contact leggen en input vragen aan jongeren. De samenwerking met politie rondom de jeugdketen is versterkt.

Jongerenwerkers en buurtwerkers sport en cultuur zijn actief op het voortgezet onderwijs. Door in en rond school aanwezig te zijn, komen jongerenwerkers makkelijk in contact met jongeren. Ze dragen bij aan een positief schoolklimaat en ondersteunen jongeren bij vragen, problemen en persoonlijke ontwikkeling (talent ontwikkeling). Om een relatie met de jongeren op te kunnen bouwen wordt aangesloten bij de interesse die zij hebben (gamen, voetballen, muziek maken etc.). Dit noemen we de JongerenPlek. Vanuit een goede relatie zullen meer jongeren zich melden bij het JongerenLab (talent inzetten en eigen ideeën realiseren) en de JongerenStip (informatie en advies over onderwerpen waar jongeren mee worstelen). Sport en bewegen wordt als middel ingezet om in contact te komen en een relatie op te bouwen met jongeren.

Ook neemt Sociaal Werk De Kear deel aan het zorgoverleg en wil het sociaal werk in samenwerking met andere partijen vroegtijdig schoolverlating voorkomen.

Er zijn collectieve activiteiten georganiseerd die zijn gericht op het vergroten van weerbaarheid van kinderen en jongeren. De buurtwerkers sport bieden in samenwerking met de jeugdigen op basis van de geïnventariseerde vraag en behoefte, weerbaarheidstrainingen en/of groepstrainingen aan. In het afgelopen jaar hebben de buurtwerkers sport trainingen ‘Rots en Water’ gegeven aan jongeren in Balk, Sloten, Joure, Rotsterhaule, Oudega, Oudehaske en Sint Johannesga. Rots en Water richt zich op de ontwikkeling van sociale competenties, weerbaarheid en het voorkomen en aanpakken van pesten. Spelenderwijs en via fysieke oefening leren de jeugdigen sociale, communicatie- en confrontatie- vaardigheden aan en voelen zich sterker weerbaarder.

Om de ambitie om minder inwoners beperkingen te laten ervaren te realiseren, is samenwerking met huisartsen belangrijk. Onderzoek toont dat veel mensen de huisarts bezoeken met psychosociale problematiek, soms in combinatie met een medische klacht of chronische ziekte. Denk aan diabetes, overgewicht, verslavingsproblematiek, eenzaamheid, verlies en rouw. Vanaf de start heeft Sociaal Werk De Kear een intensieve samenwerking met het Zorgplein Lemmer. Er wordt deelgenomen aan het project t.a.v. Positieve Gezondheid, wat door de huisarts is gestart. Dit heeft geresulteerd in een doorontwikkeling van de infobalie (de opzet was er al) waar vrijwilligers inwoners en patiënten van de huisartsen verwijzen naar de juiste loketten bij sociale vraagstukken.

De pilot ‘Welzijn op Recept’ is in 2021 voorbereid. Volgend jaar wordt de samenwerking met Sociaal Werk De Kear gestart met vier HAP uit Lemmer en één HAP in Echternerbrug. Welzijn op Recept koppelt huisartsen en welzijnsorganisaties direct aan elkaar. In Lemmer is er sinds een aantal jaren vanuit de huisarts, het Zorgplein en welzijn al ingezet op deze verbinding.

Een deel van de mensen die regelmatig de huisarts bezoekt heeft psychosociale problemen, zoals sombere gevoelens, angst, weinig zelfvertrouwen en piekeren. Deze problemen kunnen het gevolg zijn van bijvoorbeeld verlieservaringen (van een naaste, werk of gezondheid), relatieproblemen of een zieke partner. Mensen die met psychosociale problemen bij de huisarts komen hebben niet altijd medische of psychologische hulp nodig. Voor deze groep inwoners is: ‘Welzijn op Recept’ ontwikkeld. Welzijn op Recept is onder meer een aanpak voor eenzaamheid en sociaal isolement. Uit de Burgerpeiling (2021) komt naar voren dat inwoners van Lemmer zich gemiddeld vaker eenzaam voelen dan in andere regio’s in De Fryske Marren. Onderzoek toont aan dat deelname aan welzijnsactiviteiten een positief effect heeft op de ervaren lichamelijk en psychische gezondheid.

Met de Welzijn op Recept methodiek verwijst de huisarts patiënten met een vraag buiten zijn medische taak door naar een welzijnscoach (dit is de professional die verbonden is aan Welzijn op Recept). Die is aanwezig in de praktijk en gaat met de patiënt in gesprek. De welzijnscoach kijkt samen met de inwoner welke welzijnsinterventies het beste bij hem of haar past om zijn of haar gezondheid in de volle breedte te verbeteren. Ervaring leert dat toegang via de huisarts werkt. En dat de huisarts zelf meer zicht krijgt op mogelijkheden voor patiënten vanuit welzijnswerk.

Sociaal Werk De Kear werkt op verschillende manieren samen met partners in het veld. Samen met deze formele en informele partners in de gemeente levert Sociaal Werk De Kear een belangrijke bijdrage aan het versterken van de zelfredzaamheid van de kwetsbare inwoners van de gemeente De Fryske Marren.