Positieve gezonde Mienskip
In dit hoofdstuk beschrijven we aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden welke inzet wij doen in de transitie van "minder zorg naar meer welzijn" en wat de effecten hiervan zijn.
- Buurtwerk Lemmer - Van deelnemer in het project Zeg eens eerlijk tot organisator van het Stresstival op drie middelbare scholen.
- Het bereik van het Mantelzorg Informatie Punt (MIP!) en een voorbeeld van een initiatief dat ontstaan is door het bundelen van signalen.
- Buurtwerk Balk - fietsgroepen als sociale ontmoetingsplekken.
- Implementatie en resultaten Volwassenenfonds Sport en Cultuur.
Buurtwerk Lemmer - Van deelnemer in het project Zeg eens eerlijk tot medeorganisator van het stresstival
Onderzoek en signalen laten zien dat klas 3 het meest stressvolle moment is in de middelbare schooltijd. VMBO-leerlingen maken al toetsen die meetellen voor het eindexamen, terwijl HAVO- en VWO-leerlingen hun vakkenpakket moeten kiezen dat aansluit bij hun vervolgopleiding. Dit legt veel druk op jongeren, juist in een fase waarin hun brein nog volop in ontwikkeling is. Vanuit Sociaal Werk De Kear ontstond daarom het idee voor het Stresstival—een themaweek over stress en stressbeleving, voor leerlingen én ouders.
Ontstaan Stresstival
In september vond het Stresstival plaats op drie middelbare scholen. Leerlingen kregen vooraf informatie over stress (dat het niet per se negatief is), een vragenlijst om stressniveaus te peilen en uitleg over het programma. Tijdens de week volgden jongeren interactieve workshops, opgezet in samenwerking met verschillende partners.
De gemeente belichtte de link tussen stress en schulden, een rapper van Toanhûs hielp jongeren hun gevoelens te verwoorden, de GGD sprak over roken en middelengebruik en de bibliotheek over social media. Sociaal Werk De Kear organiseerde sportgerichte workshops (Psychomotorische therapie (PMT) en yoga). Helaas konden Sportbedrijf De Fryske Marren en Verslavingszorg Noord Nederland (VVN) door personeelsproblemen niet deelnemen.
Jongerenwerkers zijn het hele jaar door aanwezig op en rond de scholen. Op iedere school is een vaste jongerenwerker het aanspreekpunt voor leerlingen. Hierdoor kunnen ze een vertrouwensband met de jongeren opbouwen. Ook tijdens het Stresstival speelden zij een belangrijke rol, door theorie en praktijk met elkaar te verbinden en jongeren actief te begeleiden.
Betrokkenheid van ouders
Ook ouders speelden een belangrijke rol in het project. Na de themadagen werd een ouderavond georganiseerd, verzorgd door Studio Scherp, documentairemakers die op een luchtige manier serieuze thema’s als prestatiedruk en mentale gezondheid bespreekbaar maken. Ouders gingen met elkaar in gesprek, wat de centrale boodschap versterkte: stress is bespreekbaar en samen aan te pakken.
Evaluatie en vooruitblik
Het organiseren van het Stresstival kende aanvankelijk uitdagingen, vooral door de volle schoolagenda’s en de wens om alles in één week te plannen. Dankzij draagvlak op de scholen lukte het om de week direct na de zomervakantie te organiseren, al bleek de concentratie bij jongeren soms lastig door de overgang naar het schoolritme.
Voor de toekomst wordt gewerkt aan een structurele plek voor het Stresstival binnen het project Zeg eens eerlijk, met een mix van fysieke en online interventies. In 2025 ligt de focus op tools voor mentorlessen, ouderavonden en bredere inzet tijdens de Week van de Mentale Gezondheid. De ambitie is om het Stresstival jaarlijks te organiseren, met nadruk op klas 2 en 3, en uitbreiding naar de school in Sneek.
“Het voelt goed om te vertellen hoe het met je gaat in deze groep. In het dagelijks leven wil je je kinderen er niet meer mee belasten en na een jaar durf je er eigenlijk met anderen niet veel meer over te praten. Het moet dan ‘over’ zijn.”
Buurtwerk Balk: fietsgroepen als sociale ontmoetingsplek
In de dorpen Bakhuizen, Balk, Joure en Scharsterbrug spelen de fietsgroepen een belangrijke rol als ontmoetingsplek voor inwoners. Voor de buurtwerkers zijn deze groepen waardevolle momenten om met inwoners in gesprek te komen. Daarnaast kunnen zij inwoners doorverwijzen naar de fietsgroepen als zij op zoek zijn naar sociale contacten of een actieve bezigheid. Juist voor inwoners van wie de partner niet van fietsen houdt, niet meer kan fietsen of inwoners die er af en toe even alleen op uit willen, is de fietsgroep een passende activiteit.
Vanuit het initiatief Doortrappen, starten buurtwerkers de fietsgroepen zelf op om na enkele weken op zoek te gaan naar een geschikte vervanger. Meestal is het een deelnemer uit de groep die de rol van "wegkapitein" op zich neemt. Deze persoon wordt het aanspreekpunt voor de groep en voor de buurtwerkers. Ook bij deze werkwijze is te zien dat daar waar geen behoefte of urgentie is vanuit inwoners zelf, het initiatief weer verdwijnt. Maar op plekken waar wensen en behoeftes zijn vanuit de inwoners zelf, leiden de initiatieven tot een uitbreiding van het structurele aanbod. Hierbij wordt er van april tot en met oktober wekelijks samen een route van ongeveer 30 kilometer gefietst, met onderweg een pauze. De nadruk ligt zowel op ontmoeting als beweging. Binnen de groepen ontstaan nieuwe vriendschappen en deelnemers zorgen voor elkaar. Zo wordt er bij ziekte vaak een kaartje gestuurd of spreken mensen na afloop van een fietstocht af om samen koffie te drinken.
Tot slot worden de fietsgroepen ook ingezet als middel om leefbaarheid en sociale samenhang in de dorpen te versterken. De fietsgroepen hebben namelijk een actieve rol in het signaleren van onveiligheid in het verkeer. Onveilige of onprettige fietssituaties worden aan de buurtwerkers doorgegeven. Zij dragen deze meldingen over aan de verkeersdeskundige van de gemeente, die ook betrokken is bij het project. Voor 2025 staat er een zogenaamde "fietsschouw" op de planning om de fietsroutes in kaart te brengen en eventuele verbeterpunten te signaleren.
Via deze link is het artikel over de aftrap van het doortrapseizoen in Bakhuizen te lezen.
Fietscultuurdag
Twee buurtwerkers die ook buiten het werk graag op de fiets zitten, besloten om in de lustrumweek beweging te koppelen aan cultuur. Dit idee is ontstaan doordat ze vaak langs culturele plekken fietsten die hun nieuwsgierig maakten. De buurtwerkers zagen een mooie verbinding. Dankzij eigen ervaringen en tips van de wegkapiteins zijn er twee mooie routes (één in Joure en één in Balk) ontwikkeld waarin drie interessante tussenstops verwerkt zitten. Bijvoorbeeld bij de boer in Oudemirdum die een enorme stal had laten bouwen, iets waar veel over is geschreven in de lokale media. Of bij het openbaar vervoermuseum, waar vaak langsgefietst werd, maar nooit naar binnen werd gegaan. En een kunstenaar die zijn werk in zijn voortuin plaatste, wat altijd vragen opriep bij voorbijgangers.
In de lustrumweek zijn er twee fietscultuurdagen georganiseerd door Sociaal Werk De Kear, waarbij deze routes gezamenlijk gefietst werden. Dit initiatief is opgepikt door de regionale organisatie. Zij hebben die uitgewerkt tot een evenement, dat ook in 2025 weer op de planning staat.
De fietsgroepen dragen bij aan de sociale verbinding. Toen een van de deelnemers overleed, stonden we twee weken later met de groep bij het graf. Op het graf was een klein beeldje van een fiets geplaatst.
Implementatie en resultaten van één jaar Volwassenenfonds Sport en Cultuur
Door het bundelen en agenderen van meerdere signalen van volwassenen die een financiële drempel ervoeren om deel te nemen aan het sport- en cultuuraanbod in De Fryske Marren heeft de gemeente besloten om financiële middelen beschikbaar te stellen om aan te sluiten bij het Volwassenenfonds Sport en Cultuur. Sociaal Werk De Kear is een van de organisaties die intermediair is voor dit fonds.
In 2024 hebben 63 inwoners bij Sociaal Werk De Kear een aanvraag gedaan voor het Volwassenenfonds Sport en Cultuur. Veel inwoners die contact opnamen, hebben al uitgezocht wat ze willen doen. Als intermediair haal je dan de vraag op en verwijs je direct door naar sport- en cultuuraanbod. Er zijn ook inwoners die nog wat zoekende waren in wat ze wilden doen toen ze contact zochten. Hier komt de meerwaarde van de buurtwerker, die kennis heeft van het sport- en cultuuraanbod in de gebieden goed naar voren. Als buurtwerkers in gesprek merken dat er meer speelt, doen ze een brede uitvraag en verwijzen ze eventueel ook door naar andere voorzieningen.
Met het fonds wordt een doelgroep bereikt voor wie participeren in de Mienskip niet vanzelfsprekend is. We hebben het afgelopen jaar een aantal quotes verzameld van inwoners die dankzij het fonds konden deelnemen aan reguliere sport of culturele activiteiten.
Dankzij deze bijdrage kan ik blijven bewegen, iets wat echt nodig is voor mijn gezondheid.
Ik ben ontzettend dankbaar dat jullie mij zo goed helpen, zonder sporten gaat mijn gezondheid achteruit.
Ik mis het sporten en ik dacht, er moet toch een fonds zijn voor mensen met een laag inkomen? Daarom ben ik gaan zoeken en nu bel ik.
