03 Leefbaarheid

Leefbaarheid gaat over hoe aantrekkelijk een gebied of gemeenschap is om er te wonen, leven, sporten, elkaar te ontmoeten, te spelen, elkaar hulp te vragen en meer. Naast de fysieke aspecten van de leefomgeving zijn de sociale aspecten hierbij zeer belangrijk (Movisie.nl).

Sociaal Werk Oldambt levert een belangrijke bijdrage aan de leefbaarheid en het versterken ervan in de gemeente Oldambt. We helpen inwoners hun eigen verantwoordelijkheid aan te kunnen en we stimuleren hen om medeverantwoordelijkheid te nemen voor hun directe omgeving, de buurt, de samenleving. We doen dat vanuit het besef dat actief burgerschap relatief is. Dat wil zeggen: voor iedere inwoner naar vermogen en op verschillende levensterreinen. Dit omvat het verhogen van sociale cohesie in de dorpen en wijken van de gemeente Oldambt door het ondersteunen van inwonersinitiatieven, het versterken van relaties tussen gemeenschapsorganisaties en het omzien naar elkaar. Hierdoor ontstaan (meer) sociale netwerken en wordt actief burgerschap gestimuleerd. Sociaal werk is begeleiden, ondersteunen, bemiddelen, mensen helpen te participeren. We steunen mensen bij de hindernissen die ze tegenkomen, in zichzelf, in hun directe omgeving en in de samenleving.

We streven ernaar de betrokkenheid van inwoners in de wijken en dorpen te vergroten. Dit doen we door inwonersinitiatieven en dorp- en wijkorganisaties te ondersteunen en de relaties daarmee te versterken. Dit maakt het ook mogelijk om kansen voor verbinding te verkennen en te faciliteren. We dragen bij aan het vervullen van de spilfunctie hierin binnen dorps- en wijkorganisaties en binnen de dorpen en wijken.

Initiatieven van inwoners om met elkaar te bouwen aan samenwerken en samenleven worden waar mogelijk door ons ondersteund, waardoor (meer) sociale netwerken ontstaan. Hierdoor kunnen we inzetten op de sociale netwerken van de inwoners zelf zodat de eigen kracht en zelfredzaamheid van inwoners versterken. Daarnaast willen we weten wat er in de buurten en wijken speelt, zodat we tijdig maatschappelijke oorzaken van specifieke ontwikkelingen kunnen signaleren en er tijdig en preventie op ingezet kan worden.

Bij leefbaarheid gaat om het grotere geheel, namelijk de fysieke en sociale omgeving waarbij je betrokken bent. SWO zet met name in op collectieve dienstverlening. Er wordt daarbij onderscheid gemaakt tussen vijf vormen van collectieve ondersteuning, namelijk:

1. Open groep met inloop: We versterken talenten en vaardigheden van inwoners door (hen aan te moedigen) deel te nemen aan activiteiten of initiatieven. Zoals het Repair café of de Koffieleut. Hier kunnen inwoners zonder aanmelding binnenlopen om mee te doen of een kijkje te nemen. Het inloophuis is bedoeld voor ontmoeting, afleiding, ontspanning en een goed gesprek voor wie dit nodig heeft. In het Repair Café zetten vrijwilligers zich in voor het samen repareren van kapotte spullen en het adviseren bij problemen met spullen. We ondersteunen en faciliteren activiteiten zoals het Mantelzorgtrefpunt, het Alzheimercafé, het ProatHuus, Wijkresto’s en Sociale Huiskamers. Daarbij benutten we zoveel als mogelijk vrijwilligers.

2. Open groep éénmalig: dit zijn collectieve activiteiten en events die eenmalig plaatsvinden. Zoals een opruimactie in een buurt of wijk. Op deze manier worden inwoners, groepen en samenlevingsverbanden uitgedaagd om deel te nemen aan culturele en sociale projecten/activiteiten.

3. Gesloten groep: dit zijn (kleinschalige) groepen waarvoor je van tevoren (in overleg) aangemeld moet zijn wanneer je deze wilt bijwonen en die voor een specifieke doelgroep bedoeld zijn. Voorbeelden hiervan zijn de gymnastiekgroep of volksdansgroep uit Winschoten. SWO ondersteunt activiteiten op het gebied van cultuur, vrije tijd, vrijwilligerswerk en sport. 

4. Ondersteuning zelforganisatie: het ondersteunen van lokale collectieve initiatieven, zoals de dorpsbelangen verenigingen uit de verschillende dorpen in de gemeente Oldambt. Dit draagt bij aan netwerkvorming en -versterking, en de zichtbaarheid van SWO in de dorpen en wijken binnen de gemeente. Ook ondersteunt SWO op die manier de spilfunctie van dorps- en wijkorganisaties.

5. Deelname aan (professionele) netwerkoverleggen: Hier gaat het om betrokken zijn bij lokale- of regionale netwerken en samenwerkingsverbanden. Zoals de gebiedsgerichte aanpak in Bad Nieuweschans. Met het oog op de toekomst zijn er te weinig woningen beschikbaar voor de huidige jeugd. Door bij dergelijke netwerken aan te sluiten kan SWO onder meer bijdragen aan het signaleren van maatschappelijke problemen en het ondersteunen van dorpen en wijken bij complexe leefbaarheidsvraagstukken.

De grafieken hieronder laten het aantal trajecten, bijeenkomsten en deelnemers in 2023 ten opzichte van 2022 zien. Het aantal collectieve trajecten, bijeenkomsten en deelnemers is in 2023 toegenomen ten opzichte van 2022. Dit is te verklaren doordat wij meer inzetten op collectieve ondersteuning. Dit is daarom ook terug te zien in het aantal deelnemers.

De meeste collectieve trajecten dragen bij aan ondersteuning van zelforganisatie. Meer dan de helft van het totaal aantal deelnemers aan collectieve activiteiten in 2023 nam deel aan open groepen met inloop. Dit is verklaarbaar omdat het hierbij om open groepen gaat en de deelname zonder aanmelding kan en daarmee laagdrempelig is. 

De impact van onze dienstverlening kunnen we het beste vertellen aan de hand van een aantal voorbeelden en verhalen. Hieronder volgt een overzicht van verhalen uit de praktijk.

Het Repair Café Oldambt bestaat sinds juni 2021 en is sinds de start een groot succes. Elke eerste donderdag van de maand zitten handige vrijwilligers klaar voor iedereen die een haperend huishoudelijk apparaat en of kapot gebruiksvoorwerp heeft. In de afgelopen twee jaar zijn er  vele Senseo’s, stofzuigers, heggenscharen, boormachines, koffieapparaten, waterkokers en naaimachines gerepareerd. Maar ook dingen als kinderspeelgoed, fotolijstjes, pannendeksel, krultangen en föhns. In 2023 is het Repair Café uitgebreid naar de bibliotheek in Finsterwolde. 

De inzet van vrijwilligers in het sociaal domein is van groot belang voor het welzijn en de veerkracht van gemeenschappen. Het brengt inwoners van verschillende achtergronden samen, waardoor de sociale cohesie wordt versterkt. Het biedt kansen voor inwoners om elkaar te ontmoeten, relaties op te bouwen en een gevoel van gemeenschap te ontwikkelen. De vrijwilligers ondersteunen op deze manier onder meer ook kwetsbare inwoners zoals bijvoorbeeld (alleenstaande) ouderen. Het biedt hen daarmee een zingevende activiteit en een mogelijkheid om bij te dragen aan de lokale samenleving. Het is daarnaast ook kostenbesparend, duurzaam en draagt bij aan het behouden van kennis over het repareren van producten.