02 Bevorderen participatie

Vanuit de gemeentelijke doelstelling dat iedereen in De Fryske Marren naar vermogen mee kan doen, ondersteunt Sociaal Werk De Kear (groepen) inwoners en motiveert hen tot zinvolle dagbesteding en het hebben van betekenisvolle sociale contacten.

Participatie houdt in dat inwoners actief meedoen. Vanuit Sociaal Werk De Kear richten we ons daarbij voornamelijk op meedoen aan de maatschappij. Het hebben van een, voor jou, zinvolle dag invulling en het hebben van betekenisvolle sociale contacten spelen daarbij een belangrijke rol. De coronacrisis heeft het deelnemen aan de maatschappij voor veel mensen bemoeilijkt. In de loop van 2022 startte het sociale leven weer op. Voor corona ontmoette 35% van de inwoners wekelijks vrienden. Tijdens de coronacrisis was dit nog slechts 15%. Ondanks dat de coronamaatregelen in 2022 groot en deels zijn losgelaten zijn er toch nog mensen die in sociale isolatie leven. Een deel hiervan is/was bang voor besmetting. Uit onderzoek blijkt dat de ervaren sociale isolatie is gerelateerd aan een verminderde mentale gezondheid. Deze mensen missen sociale contacten, voelen zich eenzaam en onbegrepen. Dit kan ook negatieve gevolgen hebben voor werk en de fysieke gezondheid. Uit de Burgerpeiling (2023) komt echter het beeld naar voren dat inwoners van De Fryske Marren het sociale leven weer hebben opgepakt. Men voelt zich minder vaak eenzaam, heeft vaker betekenisvolle contacten (buiten werk, school en gezin) en doet onverminderd mee aan het verenigingsleven.

Tabel 1 percentage inwoners zonder betekenisvolle contacten.

Bron: Burgerpeiling

Tabel 2 percentage inwoners dat deelneemt aan verenigingsleven 

Bron: Burgerpeiling

Het afgelopen jaar zijn er kleine verschuivingen te zien in de inzet voor anderen en maatschappelijke doelen[6]. De Burgerpeiling (2023) laat wat verschuivingen zien t.a.v. vrijwilligerswerk. Het aantal mensen dat vaak vrijwilligerswerk doet is met 3% toegenomen tot 19%, daarentegen is het aantal mensen dat dit af en toe doet afgenomen van 31% naar 22%. Ook het aantal mensen dat vrijwilligerswerk wil blijven doen is licht afgenomen. Met name vrijwilligers van hogere leeftijd zijn in Nederland over het algemeen afgehaakt na de coronacrisis volgens de NOV (Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk).

De dalende lijn voor mensen die zorg willen geven aan een hulpbehoevende naaste is wel weer gekeerd. Waar vorig jaar nog zo’n 48% dit vaak of af en toe wilde doen, is dat nu 70%. Ook het percentage inwoners dat aangeeft aandacht te hebben voor buren in een zorgwekkende situatie is weer toegenomen. Wellicht heeft dit te maken met de veranderende redenen om je in te zetten voor een ander. Deze is nu over het algemeen meer vanuit plichtsbesef en minder instrumenteel (omdat je er zelf iets aan hebt)[7].

VIP! De Fryske Marren ondersteunt vrijwilligers en vrijwilligersverbanden in De Fryske Marren. VIP! De Fryske Marren is er voor mensen die zich willen aanmelden als vrijwilliger en voor organisaties die vrijwilligers zoeken. Het VIP! bemiddelt tussen vraag en aanbod. Ze adviseren, informeren en ondersteunen vrijwilligers, vrijwilligersorganisaties en maatschappelijke organisaties die met vrijwilligers werken. Zo worden er trainingen aangeboden en bijeenkomsten georganiseerd vanuit het VIP!. Daarnaast promoten ze ook het doen van vrijwilligerswerk.

De coördinator van het VIP! ziet toe op goede en toegankelijke dienstverlening. Vrijwilligers voeren de basistaken uit en medewerkers van Sociaal Werk De Kear voeren in samenwerking met ketenpartners in hun gebiedsteam de lokale begeleiding van (getrainde) vrijwilligers uit. 

In maart 2022 is er een grootschalige wervingscampagne geweest voor vrijwilligers om te ondersteunen bij de komst van vluchtelingen uit Oekraïne. 20 vrijwilligers, verdeeld over drie locaties, zich ingezet voor verschillende activiteiten. Zo hebben zij taallessen gegeven en de locatiemanagers van de opvanglocaties ondersteund. Er was nauw contact met de locatiemanagers over de verschillende ontwikkelingen binnen de opvanglocaties.    

UP! wil mensen op een persoonlijke, realistische manier met elkaar in gesprek brengen over belangrijke en zingevende thema’s die ertoe doen als je ouder wordt. UP! Maakt sinds 2017 zingevingsprogramma’s rondom ouder worden, om de mensen die het betreft – wat ‘oud’ is maakt ieder voor zich uit – beter uit te rusten voor de toekomst. Sociaal Werk De Kear zet deze UP! gesprekken (UP! Gesprekken is een initiatief van Landelijk Platform Up Nederland) . verder uit en sluit met vrijwillige gespreksleiders aan bij (bestaande) ontmoetingsmomenten en zet groepsgesprekken met ouderen in gang. Sociaal Werk De Kear ondersteunt de vrijwillige gespreksleiders en initieert verbinding.Sociaal Werk De Kear brengt ook de inwoner met een hulpvraag en de inzet van een vrijwilliger samen. Hiermee wordt de stap voor vrijwilligers naar deelname aan activiteiten in de eigen omgeving kleiner. Sociaal Werk De Kear werft, begeleidt en traint de vrijwilligers.

Door middel van de participatiebalie/meedoenbalie komen ook bewoners van het AZC vroegtijdig in aanraking met de maatschappij en vrijwilligerswerk. Door middel van vrijwilligerswerk, vrijwillige inzet en taalstages krijgen de bewoners van het AZC een zinvolle dag invulling, bouwen ze een netwerk op, leren ze de taal, cultuur, normen en waarden en doen ze werkervaring op. Daarnaast helpen zij hierbij vrijwilligersorganisaties en inwoners van de gemeente. Als de bewoners in Nederland mogen blijven, kunnen ze gemakkelijker integreren als ze al actief zijn geweest in de samenleving.

Samen actief is een project waarin mensen met een lange afstand tot de arbeidsmarkt letterlijk in beweging worden gebracht. Het is een beweeg- en coaching programma waarin een gezonde leefstijl en persoonlijke ontwikkeling gecombineerd worden. Het programma is bedoeld voor mensen die een inkomen hebben op uitkeringsniveau, niet in de gelegenheid zijn om actief te bewegen, graag meer sociale contacten willen opbouwen of activiteiten buitenshuis zoeken met als doel het versterken van zelfredzaamheid, participatie en sociale contacten. Tijdens het kennismakingsgesprek wordt de ‘mijn positieve gezondheid’ tool ingezet. De rol van de buurtwerker sport en cultuur is het ondersteunen van de groep, zorgen voor de randvoorwaarden en de invulling van het programma en deelnemers. De buurtwerker sport en cultuur sluit aan bij de persoonlijke doelen en ze ondersteunen, denken mee en motiveren. In 2022 heeft er in Balk en Lemmer een programma gedraaid. 

In samenwerking met de gemeente en Vluchtelingenwerk is er voor nieuwkomers in de gemeente De Fryske Marren een welkomstprogramma opgesteld. Een gevarieerd programma van activering, kennismaking met de gemeente en o.a. oriëntatie op de arbeidsmarkt. Het is een 8-wekelijks programma. Sociaal Werk De Kear organiseert een intake met de buurtwerker die in het gebied werkt waar de nieuwkomer komt wonen + een Walk & Talk voor nieuwkomers. Een wandeling langs de locaties in onze gemeente die handig zijn om te weten als je nieuw in de gemeente komt wonen. Tijdens de wandeling vindt er een gesprek plaats en worden verhalen en tips uitgewisseld en kan er een ‘rolmodel’ (een eerdere nieuwkomer) uitgenodigd worden voor zijn/haar ervaringsverhalen.