02 Impact dienstverlening

Individuele ondersteuning van Welstad biedt onze inwoners een gerichte, flexibele en effectieve manier om inwoners te ondersteunen bij het aanpakken van hun specifieke problemen en bij het verbeteren van hun algehele welzijn en kwaliteit van leven. Kenmerkend voor deze trajecten is dat klanten actief worden betrokken bij het opstellen en uitvoeren van hun eigen traject, waardoor zij regie voeren en meer betrokken zijn bij het hele proces. De eigen hulpvraag (of hulpvragen) staat daarbij centraal. De individuele begeleiding zorgt ervoor dat wenselijk maatwerk en persoonlijke aandacht mogelijk is. 

Individuele ondersteuning is te verdelen in: 

• Individuele trajecten: deze trajecten worden ingezet wanneer een inwoner een hulpvraag heeft die meerdere gesprekken vereist, gebaseerd op een intake. Er wordt gewerkt aan een concreet doel of plan.
• Leun- en steuncontacten: hierbij gaat het om hulpvragen die minder intensieve ondersteuning vereisen. Inwoners hebben behoefte aan een "steuntje in de rug" of hechten waarde aan een vast aanspreekpunt dat af en toe contact onderhoudt en alert blijft op veranderingen in hun situatie. 
• Informatie en advies: dit omvat het beantwoorden van relatief eenvoudige vragen van inwoners, die meestal na één of twee contactmomenten kunnen worden opgelost.

In figuur 1 is te zien dat de hoeveelheid individuele trajecten licht gestegen is ten opzichte van 2022. De informatie- en adviesvragen zijn na een forse daling in 2022 weer gestegen in 2023. We zijn bij Welstad bezig met het programma Vakmanschap. Vooral de bevlogenheid bij de sociaal werkers in het klantcontact komt hierbij naar voren. Vanuit het programma Vakmanschap hebben we in 2023 extra aandacht besteed aan het registreren van de informatie- en adviesvragen, zodat we vanuit de data de impact van onze ondersteuning beter kunnen laten zien. 

Inwoners worden door verschillende ketenpartners naar Welstad verwezen. We zien ten opzichte van vorige jaren een stijging in het aantal verwijzingen. In 2022 is er 542 keer naar ons doorverwezen, in 2023 is dat 623 keer. Belangrijke verwijzers zijn: 

• Gemeente
• Huisartsenpraktijken 
• Centrum voor Jeugd, Gezin en Veiligheid (CJGV)
• Voorzieningenwijzer
• Scholen

Als onze ondersteuning niet aansluit bij de hulpvraag van de inwoner, verwijzen wij de inwoner door naar een passende organisatie. In figuur 4 is te zien dat wij vaak doorverwijzen naar het CJGV, de afdeling WMO of een zorginstelling. Daarnaast verwijzen wij ook door naar vrijwilligersorganisaties zoals een schuldhulpmaatje of stichting Present. Deze stichting helpt inwoners met een verhuizing of het op orde krijgen van hun huis. 

Met behulp van de Zelfredzaamheid-Matrix (ZRM) brengen wij de hulpvraag en de mate van zelfredzaamheid op dertien verschillende domeinen (leefgebieden) van de inwoner in kaart. De figuren 6 t/m 8 laten zien op welke vijf hoofddomeinen [1] de individuele trajecten in 2023 het vaakst waren gebaseerd. Onder het domein financiën valt ook ondersteuning bij het invullen van formulieren en brieven van en naar instanties. Inwoners met een ondersteuningsvraag binnen het domein financiën, kunnen dus naast een vraag op het gebied van financiën, ook te maken hebben met laaggeletterdheid of anderstalig zijn. Geestelijke gezondheid en financiën vormen net als de afgelopen jaren de belangrijkste hoofddomeinen. Ten opzichte van eerdere jaren zien we een stijging in de ZRM op het gebied van huiselijke relaties. De sociaal werkers geven aan dat er veel verwijzingen naar Welstad komen voor begeleiding bij complexe echtscheidingen. Bij jongeren gaat de ZRM huiselijke relaties vaak over hun relatie met hun ouders. Sociaal-emotionele ondersteuning (ouderschap) is een hoofddomein dat vaak gekozen wordt bij gezinscoaching. 

Aan het begin van een traject stelt de sociaal werker een doelscore vast, per ZRM domein. Bij de afsluiting evalueert de sociaal werker bij welke domeinen de doelscore behaald is. We zien dat bij gemiddeld twee derde van de trajecten de door de sociaal werker vastgestelde doelscore wordt behaald. Dit varieert per domein, bij huiselijke relaties wordt bijna altijd de doelscore bereikt, bij geestelijke gezondheid en bij financiën in ongeveer de helft van de tijd. Dit heeft te maken met onvoorziene omstandigheden, waardoor er tijdens het proces meer stressoren bij komen dan bij de start van de begeleiding. 

De ZRM top 5 van leun- en steuncontacten ziet er in 2023 anders uit dan in 2022 (zie figuur 9). De domeinen lichamelijke gezondheid en huisvesting staan er in 2023 niet meer in. In plaats daarvan zijn tijdsbesteding en huiselijke relaties nu opgenomen. Bij huiselijke relaties zien we een verband met de inzet op scholen, wat heeft geleid tot een gestegen vraag naar gezinscoaching. Geestelijke gezondheid en financiën blijven bij de leun- en steuncontacten wel veruit de belangrijkste domeinen waar een hulpvraag over is. Hierbij zien we een relatie met inwoners met een licht verstandelijke beperking, waarbij meer tijd nodig is om tot leren te komen, en ze daardoor meer begeleiding nodig hebben op deze domeinen en stabiliseren een doel op zich is.

De transitie van individuele naar collectieve ondersteuning is al geruime tijd een belangrijk onderwerp binnen het sociaal domein. Het biedt ons, naast uitdagingen, ook voldoende kansen, met name op het gebied van het verbeteren van de efficiëntie en effectiviteit van onze ondersteuning. Hierbij valt onder andere te denken aan:

• Efficiëntie en schaalvoordelen
• Peer support en sociale netwerken
• Gezamenlijk leren

Tijd en middelen worden tijdens de collectieve ondersteuning efficiënter ingezet wat leidt tot een breder bereik van onze ondersteuning. Collectieve ondersteuning moedigt het ontstaan van sociale netwerken en peer support aan. Mensen met vergelijkbare ervaringen kunnen elkaar ondersteunen, wat kan leiden tot betere uitkomsten en een gevoel van gemeenschap. In een collectieve setting kunnen deelnemers van elkaar leren. Dit kan vooral nuttig zijn in situaties waarin kennis en ervaring worden gedeeld, zoals bij groepscursussen of ondersteuningsgroepen.

Belangrijk is wel om blijvend rekening te houden met de diverse behoeften van deelnemers, aandacht te besteden aan de groepsdynamiek en de mogelijkheid tot hybride ondersteuning. Enkel op die manier kunnen de voordelen van collectieve ondersteuning worden benut zonder de kwaliteit van onze diensten in gevaar te brengen. 

Voorbeelden van collectieve trajecten zijn de voorzorggroep, sportevenementen en inloopmomenten. De aantallen uit 2023 hieronder naast de aantallen uit 2022 gezet. We zien een enorme stijging in het aantal bijeenkomsten en deelnemers aan de collectieve trajecten. Zo kan één weerbaarheidstraining op meerdere scholen gegeven worden. We zijn blij dat we met onze ingezette koers om aanwezig te zijn in dorpen en wijken, onze zichtbaarheid en ons bereik hebben weten te vergroten. Dit past bij onze ombuiging van individueel naar collectief.