Bijdrage
We bieden collectieve activiteiten aan waarbij we inspelen op de vraag van inwoners. Het collectieve aanbod als antwoord op individuele ondersteuningsvragen is in 2023 uitgebreid. Collectieve trajecten dragen er aan bij dat inwoners laagdrempelig, dichtbij en vroegtijdig hun eigen regie op hun welzijn en gezondheid kunnen versterken en de mogelijkheid krijgen om hun netwerk te vergroten en kunnen omzien naar een ander.
Als gevolg van de vergrijzing en doordat ouderen doorgaans met meer gezondheidsproblemen kampen dan de jongere generaties neemt de behoefte aan zorg en ondersteuning voor ouderen toe. Ook neemt de vraag naar geestelijke gezondheidszorg toe. Dit komt mede doordat het aanbod van zorgpartners aan het afnemen is.
Gemeenschapsgerichte initiatieven en collectieve activiteiten bevorderen niet alleen individuele groei, maar dragen vooral ook bij aan het versterken van de sociale basis en het bieden van duurzame oplossingen die de veerkracht van gemeenschappen versterken.
Waar wij de collectieve activiteit zelf organiseren kunnen de sociaal werkers binnen het collectief ook individuele aandacht geven. Collectieve activiteiten en ondersteuningsvormen kunnen een aanvulling zijn op individuele ondersteuning door sociale interactie, gemeenschapsbetrokkenheid en gedeelde ervaringen te bevorderen. Dit kan op zijn beurt bijdragen aan de fysieke, mentale en emotionele gezondheid van inwoners door sociale steun en verbondenheid te bieden. Daarnaast kan en dient individuele ondersteuning na circa een half jaar ook afgebouwd te worden en kan de inwoner instromen in een collectieve vorm van ondersteuning. Het alert zijn op mogelijke (overgang naar) collectieve ondersteuning benadrukt het belang van aanbod passend bij de hulpvragen en een zekere spreiding over de gemeente.
Vormen van collectieve dienstverlening
Er wordt onderscheid gemaakt tussen vijf vormen van collectieve ondersteuning.
- Open groep met inloop: hier kunnen inwoners zonder aanmelding binnenlopen om mee te doen of om een kijkje te nemen. Voorbeelden hiervan zijn De Inloop in het Veenkompas, waar inwoners vrijwel dagelijks ’s morgens en ’s middags terecht kunnen voor ontmoeting met koffie of thee en leuke activiteiten. Daarnaast is er bijv. het Alzheimer Café waar lotgenoten en naasten mee kunnen praten over dementie.
- Open groep éénmalig: in 2023 als voorbeeld het Food Festival in woonservicecentrum de Breehorn. Bewoners, familieleden en wijkbewoners konden elkaar ontmoeten en koude en warme hapjes uit verschillende landen proeven. Daarnaast is er een kerstdiner georganiseerd voor inwoners die hier behoefte aan hadden. En in het voorjaar is een bespaarbazaar voor inwoners georganiseerd in het Veenkompas.
- Gesloten groep: dit zijn (kleinschalige) groepen met aanmelding vooraf en is bedoeld voor een specifieke doelgroep. Voorbeelden hiervan zijn de Dagopvang Ouderen Psychiatrie (DOP), waar oudere inwoners met psychische problemen terecht kunnen voor een passende invulling van de dag en de KIES training om kinderen, jongeren en hun ouders te begeleiden bij een scheiding.
- Ondersteuning zelforganisatie: hierbij gaat het om het ondersteunen van lokale collectieve initiatieven zoals bijvoorbeeld de wandelgroep waar inwoners samen wandelen, ontspannen en sociale contacten opdoen. Of Web in de Wijk waar inwoners terecht kunnen voor cursussen en workshops die ze wegwijs maken in de digitale wereld. Deze ondersteuning wordt voornamelijk geboden door vrijwilligers. We stimuleren deze initiatieven en verbinden vrijwillige- en professionele organisaties met elkaar.
- Deelname aan (professionele) netwerkoverleggen: het gaat hierbij om betrokkenheid van deBasis Veendam bij lokale en/of regionale netwerken en samenwerkingsverbanden. Zoals bijvoorbeeld de deelname aan het ondersteuningsteam van de Winkler Prins in Veendam. Vanuit School Maatschappelijk Werk (SMW) wordt ondersteuning geboden aan docenten bij het begeleiden van leerlingen met problemen en het eventueel in beeld brengen van een vervolgtraject voor deze leerlingen. Andere voorbeelden van netwerkoverleggen zijn de werkgroep Eén tegen eenzaamheid, en het lokale Netwerk Dementie Veendam. Dit is een samenwerkingsverband van partijen die zich bezighouden met het verbeteren van dementiezorg. Bij dergelijke netwerkoverleggen ligt de nadruk op integraal en interdisciplinair werken.
| Soort ondersteuning | 2023 | 2022 |
|---|---|---|
| Open groep met inloop | 29 | 21 |
| Open groep eenmalig | 7 | 3 |
| Gesloten groep | 25 | 19 |
| Ondersteuning zelforganisatie | 28 | 16 |
| Deelname aan (professionele) netwerkoverleggen | 28 | 18 |
Het totaal aantal trajecten is toegenomen en we zien de toename ook bij elke vorm van collectieve ondersteuning.
Leeftijdscategorieën
Leeftijdscategorieën
De onderstaande grafiek geeft een beeld van de spreiding van het aantal collectieve trajecten per leeftijdscategorie in 2023 en 2022. Naast dat er in alle leeftijdscategorieën een toename te zien is, is er in 2023 vooral ook een toename te zien in de collectieve trajecten gericht op de leeftijdscategorie 27-55 en op ouderen. In 2023 is er ingezet op een duurzaam aanbod voor ouderen en inwoners met dementie. Zoals bewegen voor ouderen, ontmoeting en ondersteuning gericht op het verminderen van eenzaamheid. Dit draagt bij aan de versterking van de ondersteuning dichtbij huis.
Impact van de collectieve ondersteuning
De impact van collectieve ondersteuning kan op verschillende niveaus worden waargenomen. Deze worden hieronder nader toegelicht aan de hand van voorbeelden uit de praktijk.
Gemeenschapsopbouw en sociale netwerken
Collectieve ondersteuning draagt bij aan gemeenschapsopbouw en het versterken van sociale netwerken. Inwoners worden gestimuleerd om relaties aan te gaan en te onderhouden, wat eenzaamheid tegen kan gaan en hun sociaal vangnet vergroot.
"Alleen eten is niet leuk. Hier ben ik onder de mensen en het eten smaakt gelijk veel lekkerder."
(Positieve) Gezondheid
Gezondheid is meer dan afwezigheid van ziekte: je kunt je gezond voelen ondanks een slechte fysieke of psychische gesteldheid. Gezondheid is ook zingeving, zinvolle dagbesteding, elkaar ontmoeten en samen zijn. Positieve Gezondheid gaat uit van wat mensen wel kunnen en stimuleert dat mensen zelf verantwoordelijkheid nemen. Zo dragen koersbal en de wandelgroep bij aan het voorkomen of verminderen van eenzaamheid en het versterken van fysieke- en mentale gezondheid van inwoners. De deelnemers treffen elkaar bij het Veenkompas en drinken na afloop van de wandeling koffie bij deBasis Veendam. Wekelijks lopen gemiddeld 8 tot 10 inwoners mee met de wandelgroep, veelal ouderen. De deelnemers hebben hun contacten uitgebreid en hun netwerk versterkt. Ze zijn actiever, voelen zich fitter en helpen elkaar onderling.
We leveren ook een bijdrage in het verminderen van de gezondheidsongelijkheid. Het formulierenteam is tevens intermediair van het Jeugdfonds Sport en Cultuur en stichting Kinderhulp. Door ouders te wijzen op de financiële mogelijkheden en te helpen bij een aanvraag ondersteunen we ouders die geen contributie of lesgeld kunnen betalen aan sport/cultuur verenigingen voor hun kinderen. Dit draagt eraan bij dat alle kinderen gelijke kansen krijgen op het gebied van o.a. deelname aan activiteiten en ook als het gaat om een financiële bijdrage voor bijvoorbeeld een fiets, een goed bed of een laptop.
De Dagopvang Ouderen Psychiatrie richt zich op ouderen met psychische en/of fysieke beperkingen die hier moeilijk mee om kunnen gaan. Het DOP versterkt onderlinge sociale contacten, richt zich op het voorkomen van eenzaamheid en draagt bij aan structuur, zodat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven functioneren. We werken samen met verschillende organisaties waaronder de Bibliotheek, Meander, Humanitas en Lentis. Inmiddels wordt ook het project ‘Actief in het groen’ benut. De ouderen ervaren dat ze hier meer in beweging zijn. Ze koken samen en helpen bij bepaalde activiteiten en werkzaamheden. Ook wordt de verbinding met het buitenleven en de natuur versterkt.
Preventie
Collectieve ondersteuning kan ook bijdragen aan preventie en vroegtijdige interventie bevorderen. Zo draagt de boodschappendienst er bijvoorbeeld aan bij dat ouderen langer zelfstandig thuis kunnen wonen en worden er activiteiten aangeboden om inwoners met beginnende dementie zo lang mogelijk actief te houden en mee te laten doen in de samenleving. Ook door laagdrempelig en goed vindbaar te zijn voor inwoners kunnen zij in een vroeg stadium hun ondersteuningsvraag kenbaar maken. In juni is de Buurtschuur ondergebracht bij Buurthuis Noord Oost. Hiermee tracht het buurtwerk tevens het buurthuis te versterken. Een aantal vrijwilligers hebben het plan opgevat om in samenwerking met de bibliotheek en het buurtwerk een tweede Repair Café te starten vanuit de bibliotheek. Hier worden in samenwerking met deBasis Veendam ook al andere vormen van ondersteuning geboden op het gebied van zelfredzaamheid en (digitale) laaggeletterdheid.
"Wat fijn om te weten dat we ook hiervoor in het buurthuis terecht kunnen."
Onze ketenpartners, zoals de huisartsen/poh, scholen, gemeente of ggz instellingen spelen ook een belangrijke rol wanneer het gaat om preventie. Door een inwoner vroegtijdig naar deBasis Veendam door te verwijzen kan voorkomen worden dat deze al is vastgelopen en een zwaardere vorm van ondersteuning nodig heeft.
Preventief werken is ook één van de doelen van de ontmoetingsbijeenkomsten voor mantelzorgers. Door mantelzorgers te bereiken en actief hun ondersteuningsvragen op te halen worden ze ontlast. Het versterkt het gevoel dat de mantelzorger er niet alleen voor staat en wordt ondersteund. Het biedt een veilige plek om gedachten en ervaringen te delen met ‘lotgenoten’, sociaal werkers en deskundigen. Ook kunnen ze zo worden voorzien van relevante informatie.
Inclusie en diversiteit
Collectieve ondersteuning stimuleert inclusie en meer waardering voor diversiteit binnen een lokale gemeenschap. Het biedt ruimte voor een ieder om actief deel te nemen en zich gewaardeerd en gerespecteerd te voelen. Mensen willen zich graag verbonden, geborgen en welkom voelen.
Een activiteit zoals het Food Festival in De Breehorn laat inwoners uit diverse culturen met elkaar in contact komen. Ook collectieve activiteiten als de volksdansgroep, de inloop, de maaltijdkring of ASS lotgenoten groep dragen bij aan inclusie. En met de duofiets is het (weer) mogelijk om er samen op uit te gaan.
“Met de duofiets blijf ik toch een beetje mobiel en kan ik meedoen, ondanks mijn beperking, geweldig!”
Samenwerking met lokale partners
deBasis Veendam biedt collectieve ondersteuning vaak aan in samenwerking met lokale partners, zoals scholen, andere maatschappelijke organisaties, de gemeente, politie, huisartsen, bibliotheek etc. Deze samenwerking vergroot de effectiviteit van de geboden ondersteuning en draagt bij aan een meer integrale aanpak en de inzet van diverse middelen en expertise.
Formulierenteam: “Er is een fijne samenwerking met de bibliotheek. Samen kijken we hoe we deze samenwerking nog meer kunnen versterken. Bij deBasis Veendam kunnen we geen aangiftes invullen maar er is wel een mogelijkheid om dit bij de bibliotheek te doen. Er ligt een lijst bij de balie waar inwoners zich kunnen inschrijven voor hulp bij hun belasting aangifte. We geven ze de relevante informatie met betrekking tot de afspraak en welke documenten ze moeten meenemen etc. Het afgelopen jaar zijn 40 inwoners aangemeld.”
Voordeurteam: “Vanuit het voordeurteam (waar de aanmeldingen binnen komen) leiden we ook door naar onze kernpartners van Coöperatie Dichtbij. Wanneer een inwoner bijvoorbeeld dagbesteding heeft, evalueren we periodiek met de inwoner en de dagbestedingslocatie. Op die manier houden we zicht op de doelen en de kwaliteit van hulpverlening. Het doel is dat de inwoner zo snel mogelijk weer zelfstandig is/op eigen benen verder kan gaan.”
Zelfredzaamheid
Collectieve ondersteuning richt zich vaak op het versterken van zelfredzaamheid van inwoners. We bieden diverse trainingen en gezamenlijke activiteiten die inwoners in staat stellen meer de regie te nemen over hun eigen welzijn en situatie. Hieronder volgen een paar voorbeelden.
Digitale zelfredzaamheid: Digicoaches, die samenwerken met Web in de Wijk, de bibliotheek en het Taalhuis om inwoners te helpen bij digitale vragen en zo hun digitale zelfredzaamheid versterken. Om goed mee te kunnen doen in de maatschappij is het handig dat je voldoende digitale vaardigheden hebt. De kloof tussen laaggeletterden en geletterden groeit (Stichting Lezen en Schrijven; CBS). Eén van de redenen is dat er steeds meer digitale vaardigheden van mensen gevraagd worden. Zo is het steeds gebruikelijker voor de overheid en bedrijven om hun diensten online aan te bieden. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van DigiD en het aanvragen van toeslagen.
Financiële zelfredzaamheid: Het inloopspreekuur van het formulierenteam op dinsdag- en woensdagochtend wordt goed bezocht (minimaal 6 inwoners per medewerker). Hier kunnen inwoners met allerlei vragen langskomen zonder een afspraak te maken. De medewerkers beantwoorden uiteenlopende vragen over bijvoorbeeld toeslagen, de IND, individuele inkomenstoeslag, energietoeslag of een aanvraag voor een uitkering.
Empowerment van alleenstaande moeders: Het doel van de Alleenstaande Moedergroep is alleenstaande moeders met elkaar in contact te brengen en ze in hun kracht te zetten. Ook dit draagt bij aan zelfredzaamheid en empowerment. Het stimuleert de moeders om zichzelf te ontplooien waardoor ze ook beter in staat zijn hun kinderen te ondersteunen in hun ontwikkeling. Daarnaast kan het isolement en eenzaamheid doorbreken. In 2023 waren er twee alleenstaande moedergroepen en samen 43 bijeenkomsten met 24 deelnemers.
"Door de moedergroep ben ik sterker geworden en heb ik nieuwe inzichten gekregen."
Vrijwilligerswerk
Vanuit het Steunpunt Vrijwilligerswerk worden vrijwilligersorganisaties ondersteund en worden vrijwilligers toe geleid naar vrijwilligerswerk. Naast collectieve activiteiten om bijvoorbeeld de leefbaarheid te versterken, wordt er ook actief met vrijwilligers samengewerkt bij individuele hulpvragen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het organiseren van de administratie of het in contact komen met lotgenoten.
Samenlevingsopbouw
Het opbouwwerk ondersteunt en stimuleert inwonersinitiatieven en bewonersparticipatie en wijkgericht werken. We werken gebiedsgericht ten aanzien van onze collectieve activiteiten. We werken outreachend door zichtbaar aanwezig te zijn in de wijk. Dit maakt het voor inwoners ook mogelijk om in een vroeg stadium hun hulpvragen kenbaar te maken. Het draagt bij aan het vroegtijdig oppikken van belangrijke signalen. Zo is het buurtwerk in 2023 afgegaan op verschillende signalen van overlast en zorgen in de buurt.
Hieronder worden per gebied voorbeelden beschreven op welke manier het buurt- opbouwwerk in 2023 de verschillende wijken heeft ondersteund.
Noord
Inwoners werden gestimuleerd om deel te nemen aan activiteiten of deze zelf te organiseren en initiëren. Zo zijn in het kader van de aanpak Schoon Heel en Veilig in Noordwest inwoners door het buurtwerk geactiveerd en georganiseerd in een klankbordgroep. Ze hebben meegedacht over een aantal ontwikkelingen met betrekking tot groen en openbare tuinen. Tevens zijn de wensen van inwoners met betrekking tot het verkeer door het buurtwerk geïnventariseerd en gecommuniceerd met de gemeente. Ook is er, in samenwerking met de buurt, een plan van aanpak rondom vervuiling en containers opgezet. Vrijwilligers uit de buurt hebben inwoners daarnaast geholpen met tuinonderhoud en de uitleen van tuingereedschappen.
Ook bij het project Gezonde Buurten van IVN en Jantje Beton, met als doel om samen met bewoners (van jong tot oud) een groene plek te creëren in Veendam Noordwest, heeft het buurtwerk inwoners geactiveerd en meerdere bijeenkomsten in de buurt ondersteund.
De huiskamer in Noordwest wordt geleid door twee vrijwilligers die ondersteund worden vanuit het buurtwerk. De huiskamer is een veilige plek in de buurt waar inwoners van Noord elkaar ontmoeten en geactiveerd worden om mee te doen in Veendam. Ze hebben onder andere samen gezorgd voor een zogenaamde weggeefkast waar allerlei goederen gratis van eigenaar wisselen en zo een tweede leven krijgen.
Het buurtwerk sluit verder regelmatig aan bij de koffieochtend van M & M in de huiskamer, waar gemiddeld 8 inwoners wekelijks bijeen komen.
Vanaf juni 2023 is de Buurtschuur ondergebracht bij Buurthuis Noordoost en vindt er een doorontwikkeling plaats. Naast een inloop, worden hulp bij klussen, een weggeefwinkel en buurtactiviteiten naar behoefte ontwikkeld. Het buurtwerk heeft een aanvraag bij De Kracht van de Veenkoloniën ingediend en deze heeft de Buurtschuur met een financiële bijdrage ondersteund om de ontwikkelplannen een extra impuls te geven.
Inwoners zijn door het buurtwerk benaderd en geïnformeerd over de mogelijkheden van de Buurtschuur en tegelijkertijd werden vragen en behoeften vanuit de inwoners opgehaald.
Buitenwoel/Lange Leegte
Verbinding met inwoners vindt plaats via verschillende mogelijkheden:
- De buurt- en speeltuinvereniging Lange Leegte. Deze bereikt vooral ouders en kinderen met hun brede aanbod van activiteiten
- De scholengemeenschap Winkler Prins en de basisscholen.
- Partijen met betrekking tot de uitbreiding van het Golflaangebied.
Sorghvliet
Het maandelijks Repair Café dat wordt gehouden in buurthuis Scheepskwartier wordt ondersteund door het buurtwerk. 8 vrijwilligers zijn actief betrokken bij het Repair Café. Bij het maandelijkse café komen gemiddeld 10 inwoners met hun apparaten maar inwoners komen tevens voor de aanspraak en ontmoeting met anderen. Door het Repair Café wordt het netwerk en de contacten van deelnemers vergroot. Daarbij krijgen elektrische apparaten een 2e kans wat bijdraagt aan verduurzaming.
Bijleveld
DeBasis Veendam heeft in 2023 wekelijks een inloop vanuit het Bijleveldcentrum aangeboden. Ook het spreekuur van het maatschappelijk werk/voordeurteam was aanwezig voor de buurt.
Omdat er te weinig inwoners gebruik maakten van de inloop in het Bijleveld centrum heeft het buurtwerk meegedacht en ondersteund om meer inwoners te bereiken. Zo zijn er tijdens de Week tegen Eenzaamheid warme harten uitgedeeld aan de inwoners en is er in november, in samenwerking met de Commissie Huurzaken, een buurtlunch georganiseerd. Het doel van deze acties was om de bekendheid van en opkomst vanuit de buurt te vergroten. Hoewel dergelijke acties vaak een positieve impact hebben is het bereik voor deze inloop niet vergroot en met ingang van 1 januari 2024 wordt de inloop verplaatst naar de Buurtschuur in buurthuis Noordoost.
Borgercompagnie
Het inzetten van een 'speed date' leverde nieuwe bestuursleden voor de Dorpsvereniging op. Dit gaf nieuwe energie om met ondersteuning vanuit het opbouwwerk alles weer beter op de rit te krijgen. Een gezonde Dorpsvereniging kan er weer tegenaan en met een nieuwe feestcommissie zijn ook de jongeren weer gemotiveerd om zich actief in te zetten voor Borgercompagnie.
Centrumgebied
Er zijn opbouwende gesprekken gevoerd tijdens een buurtbezoek naar aanleiding van een overlast situatie. Als gevolg van deze gesprekken hebben de betreffende inwoners de situatie zelf opgelost met goed resultaat.
Ommelanderwijk/Zuidwending
Hier waren we als opbouwwerk aanwezig in de huiskamer in Ommelanderwijk en in Zuidwending bij het Proatcafé. Maandelijks komt hier een groep van 22 senioren bij elkaar. Dit levert goede gesprekken op en daarnaast biedt het een plek om informatie vanuit deBasis Veendam te delen met meer inwoners. Ook schuiven we aan bij het Dorpenbeheerteam waardoor de samenwerking met de vertegenwoordiging van de gemeente Veendam goed is. Op deze manier hebben we veel bewoners bereikt met informatie rondom de nieuwe Omgevingswet.
“Tijdens één van de koffieochtenden in de huiskamer kwam een bewoner met iets lekkers voor bij de koffie. Hij vertelde met tranen in de ogen hoe belangrijk de huiskamer voor hem is. Hij sprak zijn waardering uit over dit initiatief en de warme, hartelijk en veilige sfeer die door de gastvrouwen wordt gecreëerd. Zonder deze laagdrempelige activiteit was hij nu niet zo ver gekomen. Tot voor kort leefde hij teruggetrokken en kende nauwelijks mensen in de buurt. Hij durft nu weer onder de mensen te komen en doet mee met diverse activiteiten.”
Veendam breed
We bieden een platform voor buurt- en dorpshuizen. Doordat we nu 2x per jaar met alle buurt- en dorpshuizen in Veendam bij elkaar komen zien we dat er meer samenwerking en kennisdeling ontstaat tussen de onderlinge buurt- en dorpshuizen. Ook zijn de inwoners meer gemotiveerd om zelf taken en initiatieven op te pakken waardoor het buurt- en opbouwwerk meer kan loslaten.
De Rotary heeft het buurtwerk benaderd voor activiteiten die bijdragen aan Kinderen in de knel. De Rotary heeft geld ingezameld en wil een aantal bestaande acties van deBasis Veendam hiermee ondersteunen. Tijdens de jaarlijkse Rotary avond in december 2023 heeft het buurtwerk een drietal passende collectieve activiteiten gepresenteerd. De activiteiten voor jonge mantelzorgers, Creatieve Fantasy voor kinderen via het maatschappelijk werk en activiteiten voor kinderen in Noordoost worden met middelen van de Rotary in 2024 extra ondersteund.
