Toelichting op de werkvelden

Ambulante begeleiding

“Je was een grote steun in moeilijke, spannende tijden. Nu kan ik het alleen.”

Met ambulante begeleiding worden inwoners ondersteund in het dagelijks leven. Dit gebeurt met ondersteuning op maat zodat inwoners de regie kunnen voeren over hun eigen leven, om zoveel mogelijk zelfstandig deel uit te kunnen maken van de samenleving. De ondersteuning wordt altijd gericht op de hulpvraag en de persoonlijke leefsituatie van een inwoner. De meerwaarde van ambulante begeleiding is dat de sociaal werkers een dieper inzicht krijgen in de situatie en de meest passende methodische begeleiding kunnen inzetten doordat ze inwoners in hun directe woon-/leer- en/of werkomgeving begeleiden. Het biedt ook een zekere continuïteit van ondersteuning voor inwoners die te maken hebben met langdurige of complexere problemen. Door regelmatig contact te onderhouden en de voortgang te monitoren, kunnen sociaal werkers de ondersteuning aanpassen aan veranderende behoeften en omstandigheden. De begeleiding richt zich vaak op het versterken van de zelfredzaamheid en het vergroten van de vaardigheden van de inwoner.

“Ik begeleidde een jonge man die in afwachting was van de diagnose ASS en herstellende van een heftige depressie. Hij had altijd erg op zijn ouders geleund, waardoor een van hen een burn-out kreeg. Ik neem het van de ouder over en heel langzaam zet de jonge man stapjes naar een zelfstandig leven. Met meer zelfvertrouwen!”

Ambulante begeleiding kan ook een vorm van preventie of een vroegtijdige interventie zijn. Door problemen en een ondersteuningsbehoefte in een vroeg stadium te signaleren, kunnen medewerkers tijdig ondersteunen en begeleiden en ernstige problemen helpen voorkomen.

De impact van ambulante begeleiding kan groot zijn. Het kan zich uitstrekken tot verschillende aspecten van het leven van de inwoner, waaronder verbeteringen in het welzijn, de kwaliteit van leven, de zelfredzaamheid en het vermogen om deel te nemen aan de samenleving.

“Een oudere man met een ernstige vorm van verzameldrang in een ongezonde woning, met een klein sociaal netwerk, ervaarde dat hij vastzat in zijn eigen wereld. We hebben hem begeleid bij het verhuizen (met veel hulp en steun van Stichting Voordoor, wat zijn ze geweldig!) en bij een nieuw begin met huishoudelijke hulp. De oude woning is verkocht. Een nieuw begin!”

Bovenstaand voorbeeld laat zien hoe vergaand de impact kan zijn die ambulante begeleiding heeft op inwoners. En daarnaast ook het belang van het samenwerken met andere partijen om de zelfredzaamheid van inwoners te versterken.

Algemeen maatschappelijk werk

Een maatschappelijk werker luistert en geeft praktische hulp bij psychosociale problemen. Het doel is dat de inwoner weer grip krijgt op zijn of haar leven en zelf verder kan. Er is sprake van een brede doelgroep die gebruik maakt van het algemeen maatschappelijk werk.

Maatschappelijk werkers stellen de inwoner centraal. Ze richten zich niet alleen op hun specifieke problemen, maar ook op de bredere context waarin deze zich voordoen. Ze begrijpen de rol van de persoonlijke, sociale, culturele en economische factoren die van invloed zijn op het leven van individuen en gemeenschappen en hanteren het gedachtegoed van Positieve Gezondheid.

“Zij [de maatschappelijk werker] heeft me handvatten gegeven om mijn problemen aan te pakken. Ze heeft mij geleerd waar bepaalde gedragingen vandaan kunnen komen en hoe ik daarmee om kan gaan, of hoe ik ze kan veranderen. Ik voel me door de gesprekken weer een stuk sterker en durf weer meer voor mezelf op te komen. Ze nam de tijd voor me en dacht met me mee.”

Ook het volgende praktijkvoorbeeld illustreert hoe maatschappelijk werkers een positieve impact hebben op het leven van kwetsbare inwoners die kampen met uitdagende omstandigheden.

Een inwoner die worstelde met, en overweldigd werd door financiële zorgen, zocht ondersteuning. De maatschappelijk werker kon door middel van een empathische en professionele benadering een veilige ruimte bieden waarin de inwoner zich gehoord en ondersteund voelde. De maatschappelijk werker stelde vast dat de inwoner recht had op hulp vanuit de Voedselbank en andere financiële regelingen. Dit bracht niet alleen verlichting voor de inwoner, maar versterkte ook het gevoel van betrouwbaarheid en vertrouwen in onze dienstverlening. Naast het verlichten van directe financiële zorgen, hebben we de inwoner ook geholpen bij het vinden van passende oplossingen en ondersteuning op andere gebieden van hun leven. Dit omvatte hulp bij het aanmelden voor sportactiviteiten, wat niet alleen bijdroeg aan het fysieke welzijn, maar ook aan een gevoel van gemeenschap en verbondenheid. Dit alles resulteerde in een grotere gemoedsrust, meer financiële stabiliteit en een verhoogd gevoel van zelfvertrouwen en welzijn.

Aanmeldingen via voordeurteam

Alle inwoners in de gemeente Veendam, van jongvolwassen tot hoogbejaard met alle diversiteit die zo kenmerkend is voor de samenleving waarin wij leven, kunnen zich melden bij het voordeurteam van deBasis Veendam en aandacht vragen voor hun situatie. Met een lichte toets onderzoekt de sociaal werker of de inwoner behoort tot de doelgroep Wmo. Is dat het geval, dan biedt deBasis Veendam de benodigde maatschappelijke ondersteuning en doet wat nodig is.

“Als een inwoner zich meldt bij het voordeurteam, dan gaan we in gesprek met de inwoner. Afhankelijk van de vraag helpen we de inwoner met een antwoord of afspraak op weg. In de praktijk betekent dit dat iemand direct geholpen wordt met zijn vraag, bijvoorbeeld een inkomensvraag, advies over een echtscheiding, een toeslag, of informatie over of een doorverwijzing naar collectieve ondersteuning of (lokale) organisaties. Het kan ook zijn dat we een tweede afspraak plannen, om bijvoorbeeld de eerst uitgezette stappen te vervolgen. Denk hierbij aan het nakomen van een afspraak bij de sociale dienst, waarbij er allerlei formulieren moeten worden ingeleverd. Of wellicht een aanvullend gesprek als het gaat om echtscheiding. Mocht de vraag van de inwoner niet enkelvoudig van aard zijn, maar meervoudig, dan kijken we wie er eventueel beschikbaar is om de inwoner te helpen. Soms is dat iemand van het voordeurteam zelf en soms is dat een ambulant begeleider van deBasis Veendam.”

Het is van belang dat de ondersteuning snel van start gaat en kortdurend is waar mogelijk. De sociaal werkers van het voordeurteam beschikken over de expertise om inwoners op een goede wijze door te geleiden naar de juiste hulp en ondersteuning. Het voordeurteam is laagdrempelig beschikbaar, toegankelijk en kent ruime openingstijden.

Als een inwoner ondersteuning krijgt maakt deBasis Veendam een dossier aan waarin dat wat nodig is wordt bijgehouden. De inwoner kan hier ook in meelezen. Vooraf gestelde doelen worden geëvalueerd en er wordt gekeken of ze behaald zijn, waarna het traject wordt afgesloten. Vanuit het voordeurteam wordt ook doorgeleid naar onze kernpartners. Bijvoorbeeld voor dagbesteding bij ‘t Veenhuus. In deze situatie evalueren we periodiek (half jaar/een jaar) met de inwoner en de kernpartner. Op deze wijze houden we zicht op de doelen en de kwaliteit van de ondersteuning.

Het aantal aanmeldingen is het afgelopen jaar opgelopen ten opzichte van 2022 Als gevolg daarvan is in bepaalde periodes een korte wachttijd ontstaan. Steeds meer wordt de invulling van de hulpvraag uitgevoerd door middel van een collectieve activiteit. En daarmee worden meer inwoners geholpen middels collectieve ondersteuning. Wel merken we in toenemende mate dat er sprake is van complexere (GGZ) problematiek. Dergelijke hulpvragen kunnen vaak niet door middel van collectieve ondersteuning opgepakt worden. Ze passen ook niet direct bij de individuele ondersteuning die wij kunnen bieden.

Activering

Activering verwijst naar een traject waarbij inwoners worden ondersteund en gestimuleerd om (weer) deel te nemen aan de maatschappij door middel van werk, opleiding, vrijwilligerswerk of andere zinvolle activiteiten. Het doel is om inwoners te helpen hun potentieel te realiseren, zelfvertrouwen op te bouwen en eigenwaarde te ontwikkelen. Over het algemeen is een activeringstraject maatwerk, waarbij de ondersteuning en interventies worden afgestemd op de individuele behoeften en omstandigheden van de inwoner.

Het steunpunt vrijwilligerswerk heeft circa 60 inwoners bemiddeld. Zij hebben allen een plek gevonden bij een vrijwilligersorganisatie in de gemeente Veendam of zijn individueel gekoppeld aan een inwoner met een hulpvraag voor een eenmalige klus. Ook worden er initiatieven van vrijwilligers ondersteund die bijvoorbeeld activiteiten willen organiseren voor een bepaalde doelgroep.

“Door vrijwilligers van het Dorpshuis de Wending op Zuidwending is sinds januari 2023 één keer per maand een “Proat Café” voor senioren georganiseerd. In totaal komen hier maandelijks 22-25 senioren bij elkaar. Gedurende het jaar zijn er vanuit de groep al verschillende ideeën geopperd over wat nog meer leuk is om samen te doen en te organiseren.”

Naast dat inwoners elkaar kunnen ontmoeten bij collectieve activiteiten worden deelnemers en vrijwilligers ook gestimuleerd om bij te dragen aan werkzaamheden of activiteiten.

Inwoners worden gestimuleerd hun talenten en vaardigheden in te zetten om iets voor een ander te kunnen betekenen en bij te kunnen dragen aan de maatschappij.

“Actief in het groen” biedt verschillende activeringsmogelijkheden voor inwoners met als doel om de zelfredzaamheid van inwoners met een ondersteuningsvraag te versterken .

Schoolmaatschappelijk werk (SMW)

Schoolmaatschappelijk werk richt zich op het ondersteunen van leerlingen, ouders en leraren binnen het onderwijs. Het omvat een breed scala aan activiteiten en interventies om de sociale, emotionele en educatieve ontwikkeling van leerlingen te bevorderen en om te gaan met problemen die hun leerprestaties en welzijn kunnen beïnvloeden.

Hieronder een schoolmaatschappelijk werker aan het woord.

“Op de verschillende scholen hebben we spreekuren gehouden en waren we goed zichtbaar en bereikbaar voor ouders en kinderen. Er zijn korte lijnen met intern begeleiders en leerkrachten. Het SMW team kan laagdrempelig en snel starten. Wij werken zonder wachtlijst en kunnen preventief al veel betekenen voor gezinnen.De onderwerpen waar we de afgelopen tijd veel mee te maken hebben gehad zijn o.a. kinderen met gescheiden ouders, autisme, hoog sensitieve kinderen, faal- en verlatingsangst bij kinderen, ziekte of overlijden in het gezin, pestproblematiek, thuiszitters en kinderen in onveilige thuissituaties.”

Bij veiligheidscasuïstiek overlegt het schoolmaatschappelijk werk met Veilig Thuis of het team jeugd van de gemeente. De samenwerking met het Jeugd Expertise Punt (JEP) in Veendam verloopt goed. De lijnen zijn kort en beide partijen merken dat ze steeds meer elkaars taal spreken. Het SMW team heeft zich laten scholen in één van de methoden waar het JEP mee werkt, namelijk het toepassen van de verklarende analyse. Dit heeft bijgedragen aan een betere samenwerking.

“Omdat het SMW team kortdurend begeleidt, kan het voorkomen dat een traject wordt doorverwezen naar vervolg hulp. De wachttijden in de regio maken het soms lastig om een casus los te laten en dit geeft een onbevredigend gevoel. Soms bieden we om deze reden toch langere ondersteuning dan eigenlijk optimaal is.”

Op de speciaal onderwijsscholen is het beleid dat de schoolmaatschappelijk werkers op huisbezoek gaan bij alle nieuwe leerlingen. Hierdoor maken we laagdrempelig kennis met ouders, verlagen we de drempel om hulp te vragen en dragen we bij aan meer volledige achtergrondinformatie voor de school.

Schoolmaatschappelijk werkers zijn geschoold in de MatriXmethode. Deze methode blijkt in de praktijk zeer effectief en wordt dan ook bij veel SMW trajecten ingezet.

“Bij de MatriXmethode gaat het om het (terug)krijgen van eigen regie over je hoofd. Als mens bepaal je zelf wat je in je hoofd aanwezig laat zijn en vooral ook wat niet. Voor de meeste kinderen is dit een nieuwe boodschap en daarmee een nieuw inzicht. Ze kunnen hier de rest van hun leven profijt van hebben.”